Wizara ya Mambo ya Nje ya Uturuku ililaani hatua ya Israeli ya kukataa kuruhusu meli ya misaada ya Madleen iliyokuwa inaelekea Gaza kutia nanga, na kuitaja kuwa ni ukiukaji wa wazi wa sheria za kimataifa.
Wizara hiyo ilieleza kuwa uingiliaji kati huo ulifanyika katika maji ya kimataifa na ulihusisha meli ya kiraia iliyobeba misaada ya kibinadamu, ikiwa ni pamoja na raia wa Uturuki.
"Kitendo hiki cha kikatili cha serikali ya Netanyahu, ambacho kinatishia uhuru wa usafiri wa baharini na usalama wa baharini, kwa mara nyingine tena kinaonyesha kuwa Israeli inatenda kama taifa la kigaidi," Wizara ya Mambo ya Nje ya Uturuki ilisema katika taarifa yake Jumatatu.
Wizara hiyo pia iliongeza kuwa mwitikio sahihi wa jumuiya ya kimataifa dhidi ya sera za mauaji ya halaiki ya Israeli, ambayo inatumia njaa kama silaha huko Gaza na kuzuia utoaji wa misaada ya kibinadamu, utaendelea. Ilieleza mwenendo wa Israeli kuwa “ujeuri na usio halali,” hasa dhidi ya wale wanaotetea heshima ya binadamu na kanuni za ulimwengu mzima.
Makemeo ya Altun
Mkuu wa Mawasiliano wa Uturuki, Fahrettin Altun, alikariri kulaani katika mtandao wa X, akisema serikali ya Israeli "imeonyesha tena kwamba haiwezi kuvumilia hata misaada ya kimsingi ya kibinadamu kufikia Gaza."
"Tunalaani vikali shambulio la Israeli dhidi ya meli ya kiraia ya Madleen. Utawala wa Kizayuni wa Israeli kwa mara nyingine umeonyesha kutovumilia hata misaada ya kimsingi ya kibinadamu inayofika Gaza. Uharibifu na mauaji ya kimfumo huko Gaza unatokana na taifa la kigaidi ambalo halitambui mipaka ya kimaadili au kisheria," alisema.
"Hii inatishia amani ya kikanda na usalama wa kimataifa. Tunakaribisha jumuiya ya kimataifa kuchukua hatua madhubuti za kukomesha ukatili wa Israeli na kuleta amani katika eneo," aliongeza, akiitaka jumuiya ya kimataifa kuchukua hatua, akionya kwamba ukimya ni sawa na kushirikiana na Israeli.
Pamoja na mashambulizi yake yanayoendelea Gaza, ikiwa ni pamoja na raia, wanawake na watoto, serikali ya Israeli imekuwa "mchanganyiko unaotishia amani ya kikanda na kuweka usalama wa kimataifa hatarini," Altun alisema.
"Mtazamo wowote ambao unapuuza ukweli huu, unabaki kimya au kutojibu kunamaanisha kuwa mshiriki katika uhalifu huu," alisema, akisisitiza wito wa Uturuki wa kukomesha ukatili na uwasilishaji wa misaada ya kibinadamu bila vikwazo huko Gaza na kuanzishwa kwa amani ya haki katika eneo hilo.
"Tunatoa wito kwa jumuiya ya kimataifa na binadamu wote kusikiliza kilio hiki na kuchukua hatua madhubuti," Altun aliongeza.
Kuzuiliwa ‘haikubaliki’: Spika wa Bunge Kilic
Mshauri wa rais wa Uturuki kuhusu sera za kigeni na usalama, Akif Cagatay Kilic, alielezea uvamizi huo kama "usiokubalika" na uvunjaji wa moja kwa moja wa sheria za kimataifa, akiongeza kuwa "serikali ya Israeli imefichua tena msimamo wake wa kuunga mkono ugaidi."
"Kutekwa kwa meli ya misaada ya Madleen na vikosi vya Israeli, ambayo pia inabeba raia wetu, haikubaliki. Kitendo hiki ni ukiukaji wa wazi wa sheria za kimataifa na kufichua msimamo wa serikali ya Israeli wa kuunga mkono ugaidi," alisema.
"Serikali ya Netanyahu haitaweza kamwe kunyamazisha mwitikio wa jumuiya ya kimataifa yenye dhamiri," aliongeza.
Kutumia misaada ya kibinadamu kama silaha : Celik
Omer Celik, msemaji wa chama tawala cha Uturuki cha Haki na Maendeleo (AK Party), pia alilaani tukio hilo, na kulitaja kuwa ni mfano mwingine wa Israeli kutumia misaada ya kibinadamu kama silaha.
"Tunalaani vikali hatua ya Israeli ya kuikamata Madleen. Meli, iliokuwa ikijaribu kupeleka msaada katika eneo lililozingirwa la Gaza, ilikabiliwa na uvamizi wa Israeli katika maji ya kimataifa. Ilionyesha tena jinsi Israeli inavyotumia kizuizi cha misaada ya kibinadamu kama silaha. Ulimwengu lazima ulaani na kuchukua hatua madhubuti dhidi ya Israel ili kukabiliana na ukuiukaji huo," alisema.
Muungano wa Uhuru Flotilla
Hapo awali, wanajeshi wa Israeli waliwateka nyara watu 12 waliokuwa kwenye meli ya Madleen, wakiwemo wanaharakati 11 na mwandishi wa habari mmoja, ilisema shirika lisilo la kiserikali la Freedom Flotilla Coalition, ambalo liliandaa misheni hiyo.
Miongoni mwao ni mwanaharakati wa hali ya hewa wa Uswidi Greta Thunberg; Mbunge wa Ufaransa-Palestina katika Bunge la Ulaya Rima Hassan; Yasemin Acar kutoka Ujerumani; Baptiste Andre, Pascal Maurieras, Yanis Mhamdi, na Reva Viard kutoka Ufaransa; Thiago Avila kutoka Brazil; Suayb Ordu kutoka Uturuki; Sergio Toribio kutoka Uhispania; Marco van Rennes kutoka Uholanzi; na Omar Faiad, mwandishi wa habari wa Al Jazeera Mubasher, pia kutoka Ufaransa.
Muungano huo umelaani operesheni hiyo kama uharamia, ukibainisha kuwa meli hiyo haikuwa na silaha na imebeba misaada muhimu kwa wakazi wa Gaza waliozingirwa.
Uturuki alisisitiza matakwa yake ya kukomeshwa mara moja kwa kile ilichokiita uchokozi wa Israeli, uwasilishaji salama na usioingiliwa wa misaada ya kibinadamu huko Gaza, na kuanzishwa kwa amani ya haki na ya kudumu katika eneo hilo.
