Pas gati katër dekadash gjakderdhjeje dhe dhune, PKK-ja, një grup i shpallur organizatë terroriste nga Türkiye, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian, ka shpallur zyrtarisht shpërbërjen dhe dorëzimin e armëve.
Njoftimi i bërë të hënën shënon mbylljen e një prej kapitujve më të përgjakshëm në historinë moderne të Türkiyes, një kapitull i shënuar nga dhjetëra mijëra viktima, komunitete të shkatërruara dhe një sfidë kombëtare sigurie që ka zgjatur për breza.
Por, kjo vendimmarrje nuk erdhi papritur. Ajo është rezultat i një evolucioni të gjatë dhe kompleks, një proces që pasqyron jo vetëm përpjekjet e pandërprera kundër terrorizmit nga ana e Türkiyes, por edhe transformimin e saj si shtet. Një doktrinë e re ushtarake, teknologji të avancuara të mbrojtjes, koordinim inteligjent i shërbimeve të sigurisë, qasje diplomatike e vendosur dhe investime të synuara në rajonet e pazhvilluara, të gjitha kanë luajtur një rol kyç.
Presioni i pandërprerë ushtarak dhe taktikat e modernizuara
Në zemër të fitores së Türkiyes ndaj PKK-së qëndron një transformim i jashtëzakonshëm ushtarak. Në të kaluarën, lufta e vendit kundër terrorizmit mbështetej kryesisht në trupa tokësore dhe strategji të ngurta, shpesh në terrene të rrezikshme dhe me përparësi teknologjike të kufizuara. Kjo filloi të ndryshonte në vitet 2010, kur Türkiye nisi një reformim të gjerë të forcave të saj të armatosura. Rritja e industrisë vendase të mbrojtjes i mundësoi Türkiyes të prodhonte vetë dronë, municione të drejtuara, sisteme vëzhgimi dhe teknologji të sigurt komunikimi.
Deri në fillim të viteve 2020, mjetet ajrore pa pilot të prodhuara në Türkiye, veçanërisht Anka, Bayraktar TB2 dhe më pas Akinci, më i avancuar, përdoreshin rregullisht për të identifikuar dhe eliminuar objektivat terroriste të PKK-së në rajonet malore të largëta, si brenda Türkiyes ashtu edhe përtej kufirit me Irakun. Të kombinuara me ngritjen e pikave të përhershme ushtarake në lartësitë e juglindjes, të mbështetura nga aftësitë e vëzhgimit dhe goditjes në distancë, zonat tradicionale të kontrolluara nga PKK-ja u bënë gjithnjë e më të paarritshme. Grupi që dikur mbështetej në lëvizshmëri dhe fshehtësi si asetet e tij më të forta, tani e gjeti veten të dukshëm, të prekshëm dhe gjithnjë e më të izoluar.
Por, fuqia e zjarrit nuk ishte e mjaftueshme. Pas skenës, Organizata Kombëtare e Inteligjencës së Türkiyes (MİT) udhëhoqi një revolucion të heshtur në kapacitetin e shtetit për të zhvilluar luftë informative. Koordinimi në kohë reale midis inteligjencës dhe forcave ushtarake lejoi operacione kirurgjikale që çmontuan udhëheqjen dhe rrjetet logjistike të PKK-së. Operativët e rangut të lartë u eliminuan ose u kapën sistematikisht. U bastisën të ashtuquajturat strehë të sigurta të PKK-së. Operacionet ndërkufitare, dikur të diskutueshme, u bënë një taktikë e rregullt dhe shumë efektive.
Izolimi strategjik ndërkombëtar
Ndërkohë, shteti i Türkiyes e zgjeroi luftën kundër terrorizmit edhe në arenën diplomatike.
Vite të tëra presioni të vazhdueshëm ndaj partnerëve ndërkombëtarë, veçanërisht në Evropë dhe Lindjen e Mesme, filluan të japin rezultat.
Aftësia e PKK-së për të vepruar lirshëm në kryeqytete të huaja, për të pastruar para dhe për të mbledhur fonde nën mbulesa të ndryshme politike u zvogëlua ndjeshëm. Pesha në rritje gjeopolitike e Türkiyes bëri që shqetësimet e saj të merren gjithnjë e më seriozisht nga fuqitë botërore.
Përmes lidhjeve ekonomike, diplomacisë së energjisë dhe partneriteteve rajonale, Ankaraja ngadalë por me vendosmëri ia shtrëngoi rrjetet e mbështetjes PKK-së jashtë vendit.
Investimet socio-ekonomike në juglindje
Megjithatë, ajo që me të vërtetë e ndryshoi rrjedhën ishte investimi strategjik i qeverisë në vetë rajonin që PKK-ja e kishte pretenduar prej kohësh se përfaqësonte. Gjatë viteve 2010 dhe 2020, juglindja e Türkiyes përjetoi një valë zhvillimi të paprecedentë. Rrugët e dëmtuara u zëvendësuan me autostrada.
Fshatrat e largëta fituan akses në shëndetësi dhe arsim. Industrive lokale iu ofruan stimuj për rritje. Universitete të reja hapën dyert për studentë që, në një brez më parë, mund të mos shihnin asnjë të ardhme përtej bashkimit me kryengritjen.
Projekte për rinovimin urban, programe për krijimin e vendeve të punës dhe zgjerimi i lirive kulturore e transformuan strukturën shoqërore të qyteteve si Diyarbakır, Mardin dhe Şırnak.
Në të njëjtën kohë, popullsia e rajonit, veçanërisht brezi i ri, filloi të largohej nga narrativa e dhunës. Me arsim më të mirë, mundësi më të mëdha ekonomike dhe përfshirje më të gjerë qytetare, mesazhi i PKK-së filloi të tingëllonte gjithnjë e më bosh.
Ajo që dikur përshkruhej si një luftë për të drejta dhe njohje, tani shihej nga shumë njerëz si një pengesë për përparim dhe paqe. Metodat e dhunshme të grupit po shiheshin gjithnjë e më shumë si të papajtueshme me aspiratat e një brezi të ri që dëshironte të ishte pjesë e një Türkiye moderne dhe demokratike.
Në këtë kontekst në ndryshim, përpjekja shumëvjeçare e PKK-së për të vepruar njëkohësisht si aktor ushtarak dhe politik nisi të dështojë. Degët e saj politike humbën besueshmërinë, veçanërisht kur lidhjet e tyre me dhunën u bënë gjithnjë e më të vështira për t’u justifikuar. Në të njëjtën kohë, krahu i armatosur u fragmentua gjithnjë e më shumë, me udhëheqës që dezertonin, luftëtarë që dorëzoheshin dhe mbështetja lokale që thahej.
Lindja e Mesme po ndryshon dhe me të edhe vlera strategjike e PKK-së
Pamja më e gjerë rajonale gjithashtu ka pësuar ndryshime. Fundi i armiqësive madhore në Siri dhe stabilizimi i ngadalshëm i Irakut lanë më pak hapësirë për grupet militante që të manovrojnë. Marrëdhëniet e thelluara të Türkiyes me qeverinë qendrore të Irakut dhe me Qeverinë Rajonale Kurde në Veri çuan në operacione të koordinuara kundër kampeve të PKK-së në male. Zona që dikur konsideroheshin si strehë të sigurta, u kthyen në zona me rrezik të lartë për aktivitetin e PKK-së. Pa territore për të administruar, pa një bazë të pasme të sigurt dhe me rënie të ndjeshme të rekrutimit, kapaciteti operativ i grupit terrorist u zvogëlua deri në një hije të asaj që dikur kishte qenë.
Deri në vitin 2025, PKK-ja nuk ishte më ajo organizatë që dikur e kishte paralizuar Türkiyen me frikë. Ishte një mbetje e zvogëluar dhe e demoralizuar, që mbahej pas një ideologjie të tejkaluar dhe ndikimi gjithnjë e më të zbehur. Njoftimi për shpërbërjen e saj, ndonëse historik, në shumë mënyra ishte një pranim i disfatës, një njohje e pavullnetshme se lufta që dikur udhëhiqte nuk kishte më vend në Türkiyen e sotme.
Një fitore strategjike e ndërtuar prej vitesh
Qeveria turke ka reaguar me kujdes, por me vendosmëri. Zyrtarët e kanë vlerësuar këtë zhvillim si një fitore për kombin, duke theksuar njëkohësisht nevojën për vigjilencë. Presidenti Erdoğan, në një fjalim të fundit, e përshkroi shpërbërjen si një dëshmi të unitetit dhe vendosmërisë së Türkiyes.
“Kjo nuk është vetëm një fitore ushtarake”, tha ai, “por një fitore e vullnetit të popullit tonë për të jetuar në paqe e dinjitet, krah për krah, pa frikë.”
Në të vërtetë, fundi i grupit terrorist PKK nuk është vetëm një histori për mposhtjen e terrorizmit, është një histori transformimi.
Falë këmbënguljes strategjike, përparimit teknologjik dhe përfshirjes shoqërore, Türkiye arriti të mbyllë një kapitull të dhunshëm në historinë e saj.
Nëse paqja që pason do të jetë e qëndrueshme, kjo nuk do të varet vetëm nga politikat e sigurisë, por edhe nga ndërtimi i vazhdueshëm i një shteti ku të gjithë qytetarët ndihen të përfshirë.
Për momentin, megjithatë, një gjë është e qartë: ajo që dikur dukej e pamundur, tani është realitet. PKK-ja ka marrë fund. Dhe me të, një komb i plagosur nga dekada terrori ka nisur të shërohet.
