De aanwezigheid van twee vermeende Israëlische oorlogsmisdadigers op het muziekfestival Tomorrowland heeft geleid tot grote ophef in binnen- en buitenland. De Hind Rajab Foundation (HRF), geleid door Belgisch-Libanese activist Dyab Abou Jahjah, diende samen met de internationale NGO Global Legal Action Network (GLAN) een klacht in bij het federaal parket. De twee Israëlische mannen, waarvan één nog steeds actief officier zou zijn en de ander reservist, worden beschuldigd van ernstige internationale misdaden in de Gazastrook, waaronder foltering, het gebruik van menselijke schilden, aanvallen op ziekenhuizen en genocide.
De twee verdachten zouden op sociale media actief beelden gedeeld hebben van hun aanwezigheid op het festival in Boom. Op één van de foto's is te zien hoe ze de vlag van hun militaire eenheid, vermoedelijk de Givati Brigade, tonen – een eenheid die meermaals in verband werd gebracht met schendingen van het humanitair recht. Volgens de HRF symboliseert het zwaaien met die vlag een gevoel van straffeloosheid.
“Deze mensen zijn niet zomaar soldaten,” aldus Dyab Abou Jahjah. “Het gaat om individuen die volgens ons rechtstreeks betrokken waren bij misdaden tegen de menselijkheid. Dat ze nu ongestoord aan het feestvieren zijn in België is onaanvaardbaar. België heeft niet alleen de bevoegdheid, maar ook de verantwoordelijkheid om op te treden.”
De klacht roept het federaal parket op tot onmiddellijke arrestatie, uitlezing van gsm’s, en een verbod op het verlaten van het land. Daarbij wordt een beroep gedaan op de universele jurisdictie van het Belgische rechtssysteem, alsook op het Statuut van Rome, dat België sinds 2000 onderschrijft.
Federale reactie en juridische context
Het federaal parket bevestigde inmiddels dat het twee klachten heeft ontvangen en onderzoekt of het bevoegd is om op te treden. In de tussentijd werden de twee verdachten opgespoord en verhoord. Na afloop van de ondervraging mochten ze beschikken – ze zijn dus niet aangehouden en kunnen in principe het land verlaten.
Volgens professor internationaal strafrecht Steven Dewulf (Universiteit Antwerpen) is vervolging in België slechts mogelijk onder bepaalde voorwaarden: “Ofwel moet de verdachte Belg zijn of hier woonachtig zijn, ofwel moet er een aantoonbare band zijn tussen het slachtoffer en België – zoals nationaliteit, erkende vluchtelingenstatus, of langdurige verblijfsduur in België.”
Zelfs wanneer deze voorwaarden vervuld zijn, is het federaal parket niet verplicht om tot vervolging over te gaan. “Het kan oordelen dat een andere rechtbank, bijvoorbeeld het Internationaal Strafhof, beter geplaatst is om de zaak te behandelen,” aldus Dewulf.
Tot nu toe gaf het parket geen verdere toelichting over waarom de verdachten werden vrijgelaten, noch over eventuele verdere stappen.
Tomorrowland: “Geen plaats voor strijdersvlaggen”
De festivalorganisatie reageerde op de heisa door te benadrukken dat strijdersvlaggen expliciet verboden zijn op het terrein. “Als we één of twee vlaggen zouden verbieden, opent dat de deur naar willekeur. Dat strookt niet met de inclusieve waarden van Tomorrowland,” aldus woordvoerster Debby Wilmsen. “Vlaggen van landen, regio’s en gemeenschappen (zoals LGBTQIA+) zijn toegestaan zolang ze niet aanzetten tot haat of discriminatie en geen veiligheidsrisico vormen.”
De organisatie stelt ook dat veel beelden op sociale media nep kunnen zijn en onderzoekt momenteel de situatie. Ondertussen zouden er ook meldingen zijn van incidenten op het festival zelf, waaronder een voorval waarbij Israëlische bezoekers een Palestijnse vlag van een privéwoning zouden hebben verwijderd.
Een bredere context
Volgens Dyab Abou Jahjah waren er “tientallen Israëlische soldaten” aanwezig op het festival. Toch richt de klacht zich enkel op twee individuen. “We dienen geen klachten in tegen mensen simpelweg omdat ze deel uitmaken van het IDF. Alleen als er geloofwaardige aanwijzingen zijn voor betrokkenheid bij oorlogsmisdaden,” aldus de activist.
De Hind Rajab Foundation heeft eerder gelijkaardige klachten ingediend in andere landen, maar tot dusver zonder tastbaar resultaat. Voor Abou Jahjah is het duidelijk: “Als België deze individuen vrij laat, draagt het bij aan de internationale straffeloosheid. Het laat na om genocide en oorlogsmisdaden effectief te bestrijden.”
De zaak raakt een gevoelige snaar in het Belgische justitiële landschap, dat zich nu moet uitspreken over universele rechtsprincipes, politieke druk en de grenzen van gerechtelijke bevoegdheid. In afwachting van een beslissing van het parket blijft de juridische en morele discussie voortduren.
