Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft Frankrijk veroordeeld wegens "discriminerende behandeling" van een Fransman die de politie van zijn land beschuldigde van etnisch profileren.

De uitspraak volgt op beschuldigingen van mensenrechtenorganisaties dat Frankrijk wijdverbreid etnisch profileren toepast, evenals op verschillende spraakmakende gevallen van politiegeweld waarbij jonge mannen betrokken waren die als zwart of Noord-Afrikaans werden gezien.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vond geen discriminatie in de zaak van vijf andere Franse eisers.

Maar het oordeelde donderdag dat de overheid geen "objectieve en redelijke rechtvaardiging" had gegeven voor het feit dat Karim Touil in 2011 binnen tien dagen drie keer werd staande gehouden door de politie in de oostelijke stad Besançon.

Het hof erkende dat het voor politieagenten vaak moeilijk is om snel en zonder duidelijke interne richtlijnen te beslissen of er sprake is van een bedreiging voor de openbare orde of veiligheid.

Maar in het geval van Touil, geboren in 1991, ging het uit van "discriminerende behandeling" die de Franse overheid niet kon weerleggen.

Het hof voegde echter toe dat het juridische en administratieve kader voor identiteitscontroles in Frankrijk geen "structureel falen" liet zien.

Het beval de Franse staat om Touil ongeveer $3.500 te betalen wegens schending van de artikelen van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens over het verbod op discriminatie en respect voor privéleven.

Slim Ben Achour, de advocaat van de zes eisers, noemde de uitspraak een "overwinning".

"De Franse staat moet verantwoordelijkheid nemen en de manier waarop identiteitscontroles worden uitgevoerd veranderen," zei hij.

'Wijdverbreid' profileren

De Franse ombudsvrouw voor de rechten van de mens meldde dinsdag dat identiteitscontroles zijn toegenomen van 2016 tot 2024, ook voor mensen die ouder zijn of als wit worden gezien.

Maar, zo voegde een rapport van haar kantoor toe, jonge mannen die "als Arabisch, zwart of Noord-Afrikaans worden gezien" hadden vier keer meer kans om te worden staande gehouden dan de rest van de bevolking.

Tijdens politiecontroles hadden zij twaalf keer meer kans om aan strengere maatregelen te worden onderworpen, zoals fouilleren, aldus het rapport na een enquête onder meer dan 5.000 mensen.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is het hoogste mensenrechtenhof van Europa en fungeert als laatste redmiddel in zaken waarin alle nationale rechtsmiddelen zijn uitgeput.

De eisers in de uitspraak van donderdag maakten deel uit van een groep van 13 mannen uit verschillende delen van Frankrijk die meer dan tien jaar geleden naar de rechter stapten in hun thuisland.

Ze beschuldigden de politie van ongerechtvaardigde aanhoudingen, waarbij ze soms werden gefouilleerd, respectloos werden toegesproken of beledigd.

Een lagere rechtbank verwierp hun zaak in 2013, maar het hof van beroep in Parijs oordeelde in 2015 in het voordeel van vijf van hen.

Het hoogste gerechtshof van Frankrijk veroordeelde de staat in drie zaken, een historische primeur.

Zes anderen dienden vervolgens een zaak in bij het Europees Hof, wat leidde tot de uitspraak van donderdag.

Politiegeweldzaken

Verschillende zaken van politiegeweld hebben de afgelopen jaren de krantenkoppen gehaald in Frankrijk.

Een Franse rechtbank oordeelde eerder deze maand dat een politieagent volgend jaar terecht zal staan voor de dood van een tiener in 2023 op korte afstand in een Parijse voorstad. Dit incident leidde tot dagenlange protesten tegen politiegeweld en rellen.

De politie verklaarde aanvankelijk dat Nahel Merzouk, 17 jaar oud, met zijn auto op de agent was ingereden en dat diens leven in gevaar was.

Maar een video toonde twee agenten die naast een stilstaande auto stonden, waarbij een van hen een wapen op de bestuurder richtte.

In een andere zaak van politiegeweld die de rechtbank bereikte, gaf een rechter vorig jaar voorwaardelijke gevangenisstraffen aan drie agenten nadat een zwarte man onomkeerbare rectale verwondingen opliep tijdens een aanhouding in 2017.

De agent die schuldig werd bevonden aan het toebrengen van de verwonding met een wapenstok kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf van 12 maanden en een verbod om vijf jaar op straat als politieagent te werken.