De Europese Unie heeft dinsdag haar voorstel gepresenteerd om tegen eind 2027 een verbod in te stellen op de invoer van Russisch gas. Hiermee wil Brussel een einde maken aan decennialange afhankelijkheid, een kwestie die sinds de oorlog van Moskou in Oekraïne steeds urgenter is geworden.

De Europese Commissie gaf vorige maand aan dat ze vanaf 1 januari 2026 nieuwe contracten voor de invoer van Russisch gas wil verbieden. Voor bestaande kortetermijncontracten zou de invoer uiterlijk op 17 juni volgend jaar moeten stoppen. Alle resterende invoer zou tegen eind 2027 verboden zijn, bevestigde de Europese Commissie dinsdag.

"Rusland heeft herhaaldelijk geprobeerd ons te chanteren door energievoorraden als wapen in te zetten. We hebben duidelijke stappen ondernomen om de kraan dicht te draaien en een einde te maken aan het tijdperk van Russische fossiele brandstoffen in Europa," zei Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie.

Het plan maakt gebruik van handels- en energiewetten in plaats van sancties om de invoer uit Rusland te verbieden. Hiermee hoopt de EU mogelijke tegenstand te omzeilen van landen zoals Slowakije en Hongarije, die diplomatiek nauwer verbonden zijn met het Kremlin en nog steeds Russisch gas via pijpleidingen importeren.

Het voorstel moet worden goedgekeurd door de Europese Raad, die de lidstaten vertegenwoordigt, en het Europees Parlement. Terwijl sancties unanieme goedkeuring van alle 27 EU-landen vereisen, hebben handelsbeperkingen alleen de steun nodig van een gekwalificeerde meerderheid van 15 landen.

De EU voerde eind 2022 een verbod in op Russische olie als reactie op de oorlog in Oekraïne en heeft sindsdien geprobeerd minder afhankelijk te worden van Russisch gas. Hoewel de invoer via pijpleidingen sterk is afgenomen, hebben verschillende Europese landen hun aankopen van Russisch vloeibaar aardgas (LNG), dat per schip wordt vervoerd, juist verhoogd.

In totaal kwam 32 miljard kubieke meter gas de EU binnen via de TurkStream-pijpleiding, en 20 miljard kubieke meter via LNG-transporten. Een hoge functionaris gaf aan dat het waarschijnlijk is dat sommige bedrijven leveringscontracten hebben die na 2027 doorlopen, wat zou kunnen leiden tot arbitragezaken.

EU-commissaris voor Energie, Dan Jorgensen, probeerde importeurs maandag gerust te stellen. "Aangezien dit een verbod zal zijn, een ban, zullen bedrijven niet in juridische problemen komen. Dit is overmacht, alsof het een sanctie was," zei hij tijdens een persconferentie.