De PVV is de grootste partij in de Tweede Kamer, maar deze dominantie was afgelopen parlementaire jaar niet zichtbaar in de dagelijkse activiteiten. Gegevens van de Tweede Kamer, opgevraagd door de NOS, tonen aan dat Geert Wilders' PVV relatief vaak afwezig was tijdens debatten met het kabinet.
Herhaaldelijk klonk in Kamerdebatten de klacht of zelfs kritiek dat er geen vertegenwoordiger van de PVV aanwezig was om deel te nemen aan discussies. Dit blijkt dus niet ongegrond te zijn.
Van de 786 debatten die zowel in commissieverband als plenair plaatsvonden, liet de PVV 268 keer verstek gaan. Dit terwijl de fractie over voldoende leden beschikt, met 37 Kamerleden. Andere grote fracties waren minder vaak afwezig: GroenLinks-PvdA (25 zetels) miste 41 debatten, NSC (20 zetels) was 88 keer afwezig en VVD (24 zetels) verliet 115 debatten.
Dicht bij D66
Wat betreft deelname aan debatten vertoont de PVV een vergelijkbare trend als D66, ondanks het feit dat laatstgenoemde fractie minder dan een kwart van het aantal leden heeft. Overigens lijkt er een algemeen patroon te zijn: hoe kleiner een fractie, hoe minder ze deelnemen aan debatten. Dit is logisch; kleinere partijen moeten selectiever zijn vanwege hun beperkte aantal leden.
Twee partijen die iets minder hebben gedebatteerd dan de PVV, maar aanzienlijk minder zetels bezitten, zijn BBB (7 zetels) en SP (5 zetels). Jimmy Dijk van de SP uit kritiek op Wilders en noemt het "onacceptabel" dat de grootste partij ontbreekt bij belangrijke debatten.
Dijk verwijst naar belangrijke onderwerpen zoals Oekraïne en het minimumloon waarbij de PVV niet aanwezig was. Met betrekking tot dit laatste onderwerp heeft Wilders’ partij "grote beloften" gedaan; daarom vindt Dijk het "ronduit asociaal" om niet deel te nemen. "Als je er niet bent, kun je ook niets bereiken," voegt hij toe. Volgens Dijk is de kiezer van de PVV "een rad voor ogen gedraaid".
BBB-leider Caroline van der Plas onderstreept dat deelname aan vergaderingen essentieel is voor Kamerleden. "Ik zou er niet mee kunnen leven als één van mijn leden nooit ergens aan meedoet," zegt ze. "En toch ontvangt hij jaarlijks 144.000 euro."
Debatten zijn cruciaal omdat hierin beleid wordt gevormd dat Nederland kan transformeren, legt Van der Plas uit. Voor haar geldt dat men zoveel mogelijk moet willen deelnemen: "Dat is waarvoor we gekozen zijn."
Moties en amendementen
Naast debatten vormen moties en amendementen eveneens belangrijke instrumenten voor Kamerleden. Een motie betreft doorgaans een verzoek aan het kabinet om actie te ondernemen, terwijl een amendement een voorstel inhoudt om wetgeving te wijzigen. Uit cijfers blijkt echter dat ook hierover relatief weinig geregistreerd staat onder de 37-koppige PVV-fractie.
Opmerkelijk genoeg leidt GroenLinks-PvdA—de grootste oppositiefractie—de drie lijsten: zij namen deel aan het meeste aantal debatten en dienden tevens het hoogste aantal moties en amendementen in. Vicefractievoorzitter Jesse Klaver reageert: “Wij nemen ons parlementaire werk zeer serieus.”
Klaver stelt dat een grote fractie "bijzondere verantwoordelijkheden met zich meebrengt" en benadrukt dat debatvoering belangrijk is om stemmen van kiezers te laten horen. Hij beschouwt dan ook de positie van de veel grotere PVV-fractie als "vrij schokkend".
Regeringspartij
Een mogelijke verklaring voor de relatief geringe participatie van de PVV kan gevonden worden in het feit dat zij—in tegenstelling tot GL-PvdA—een regeringspartij was (totdat begin vorige maand het kabinet viel). Hierdoor zou er wellicht minder behoefte bestaan om invloed uit te oefenen op beleid waar men zelf achter staat.
Toch vindt parlementair historicus Bert van den Braak deze reden onvoldoende valide: “Ook dan behoort deelname aan debatten tot je taken,” stelt hij vast. “Als parlementariër kun je altijd proberen voorstellen richting jouw voorkeuren te beïnvloeden.” Bovendien wijzen cijfers erop dat dit argument niet opgaat voor andere coalitiepartners zoals VVD, NSC en BBB.
De redenen achter deze relatieve passiviteit binnen zo’n grote fractie blijven gissen. Zowel partijleider Wilders als een woordvoerder hebben geen reactie gegeven op herhaalde verzoeken vanuit NOS voor commentaar; Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV) was eveneens onbereikbaar.
SP-leider Dijk vermoedt echter iets anders: hij denkt dat Wilders vreest controle over zijn fractie te verliezen. “We zien een partij met één lid, één leider waar iedereen achteraan moet lopen,” stelt hij vast. “Als je vaak deelneemt aan debatten zonder alles onder controle te hebben, loop je misschien risico’s.”
BBB-leider Van der Plas geeft toe haar ex-coalitiepartners’ redeneringen niet helemaal te begrijpen, maar merkt wel op dat de PVV ervoor kiest om bijvoorbeeld bij landbouw- en asieldebatten wel aanwezig te zijn. “Het kan zijn dat ervoor gekozen wordt om niet deel te nemen aan andere discussies die minder zichtbaar zijn,” speculeert Van der Plas.
