De Iraanse Hoogste Leider Ali Khamenei verklaarde dat het land nooit zou toegeven aan de eisen van president Donald Trump en waarschuwde de Verenigde Staten dat het 'onherstelbare schade' zou oplopen als het zou ingrijpen ter ondersteuning van zijn bondgenoot.

De toespraak van woensdag kwam zes dagen na het uitbreken van het conflict, waarbij Trump Irans 'onvoorwaardelijke overgave' eiste en opschepte dat de Verenigde Staten Khamenei konden uitschakelen, wat speculaties aanwakkerde over een mogelijke interventie.

De langeafstandsaanval begon vrijdag, toen Israël een grootschalige bombardementscampagne lanceerde, waarop Iran reageerde met raketten en drones.

“Dit land zal zich nooit overgeven”, zei Khamenei in een toespraak die werd voorgelezen op de staatstelevisie, waarin hij het ultimatum van Trump “onaanvaardbaar” noemde.

“Amerika moet weten dat elke militaire interventie ongetwijfeld onherstelbare schade zal veroorzaken”, zei hij.

Khamenei, die sinds 1989 aan de macht is en de uiteindelijke beslisser is in alle staatsaangelegenheden in Iran, had eerder gezworen dat het land “geen genade” zou tonen aan de leiders van Israël.

De toespraak volgde op een nacht vol aanvallen, waarbij Israëlische aanvallen twee gebouwen vernietigden waar onderdelen voor centrifuges voor het Iraanse nucleaire programma werden gemaakt, volgens de nucleaire waakhond van de VN.

“Meer dan 50 gevechtsvliegtuigen van de Israëlische luchtmacht... hebben de afgelopen uren een reeks luchtaanvallen uitgevoerd in de omgeving van Teheran”, aldus het Israëlische leger, dat eraan toevoegde dat verschillende wapenfabrieken waren geraakt.

“Als onderdeel van de brede inspanningen om het Iraanse kernwapenprogramma te verstoren, werd een centrifugefabriek in Teheran aangevallen.”

Centrifuges zijn essentieel voor de verrijking van uranium, het gevoelige proces waarmee brandstof voor reactoren kan worden geproduceerd of, in sterk verrijkte vorm, de kern van een kernkop.

De aanvallen hebben twee gebouwen vernietigd waar onderdelen voor centrifuges voor het Iraanse nucleaire programma werden gemaakt in Karaj, een satellietstad van Teheran, aldus het Internationaal Atoomenergieagentschap.

Bij een andere aanval op een locatie in Teheran “werd één gebouw geraakt waar geavanceerde centrifuge-rotoren werden vervaardigd en getest”, voegde het agentschap toe in een bericht op X.

De Iraanse Revolutionaire Garde zei dat ze hypersonische Fattah-1-raketten op Tel Aviv hadden afgevuurd.

Hypersonische raketten vliegen met meer dan vijf keer de snelheid van het geluid en kunnen tijdens de vlucht manoeuvreren, waardoor ze moeilijker te volgen en te onderscheppen zijn.

Er heeft vannacht geen raket Tel Aviv geraakt, maar foto's van AFP laten zien dat de Israëlische luchtverdedigingssystemen zijn geactiveerd om raketten boven het commerciële centrum te onderscheppen.

Iran stuurde ook een “zwerm drones” naar Israël, terwijl het Israëlische leger zei dat het in totaal tien drones had onderschept die vanuit Iran waren gelanceerd.

Het zei dat een van zijn eigen drones boven Iran was neergeschoten.

'Onvoorwaardelijke overgave'

Trump wakkerde speculaties over Amerikaanse interventie aan toen hij haastig de G7-top in Canada verliet, waar de leiders van de club van welvarende democratieën opriepen tot de-escalatie, maar het ‘recht op zelfverdediging’ van Israël steunden.

Hij pochte dat de Verenigde Staten Khamenei gemakkelijk zouden kunnen vermoorden.

"We weten precies waar de zogenaamde ‘Hoogste Leider’ zich schuilhoudt. Hij is een gemakkelijk doelwit, maar daar is hij veilig – we gaan hem niet uitschakelen (doden!), althans voorlopig niet", schreef Trump op zijn Truth Social-platform.

Trump kwam bijeen met zijn Nationale Veiligheidsraad om het conflict te bespreken. Na de vergadering van een uur en twintig minuten werd er geen onmiddellijke publieke verklaring afgegeven.

Amerikaanse functionarissen benadrukten dat Trump nog geen besluit heeft genomen over een eventuele interventie.

Evacuaties

De aanvallen van Israël hebben nucleaire en militaire installaties in Iran getroffen, evenals woonwijken.

Ook woonwijken in Israël zijn getroffen en buitenlandse regeringen hebben haastig hun burgers uit beide landen geëvacueerd.

Veel Israëli's brachten opnieuw een nacht door die werd verstoord door luchtalarm, waarbij inwoners van de kuststad Tel Aviv herhaaldelijk naar schuilkelders vluchtten toen sirenes loeiden om te waarschuwen voor Iraanse raketten.

In de bezette stad Ramallah op de Westelijke Jordaanoever, gelegen op 800 meter boven zeeniveau en met uitzicht op Tel Aviv, verzamelden sommige inwoners zich op daken en balkons om toe te kijken.

Een journalist van AFP meldde gejuich en gefluit toen tientallen raketten overvlogen, waarbij de Israëlische luchtverdediging in actie kwam om ze te onderscheppen, wat leidde tot explosies in de lucht die de hemel verlichtten.

Sinds vrijdag zijn er volgens het kantoor van Netanyahu minstens 24 mensen omgekomen in Israël en zijn er honderden gewond geraakt.

Iran zei zondag dat bij Israëlische aanvallen minstens 224 mensen zijn omgekomen, waaronder militaire commandanten, nucleaire wetenschappers en burgers. Sindsdien heeft het geen bijgewerkte dodentol bekendgemaakt.

Dinsdag stonden er in Teheran lange rijen voor bakkerijen en benzinestations, omdat mensen zich haastten om brandstof en basisbenodigdheden in te slaan.

De Iraanse persbureaus ISNA en Tasnim meldden woensdag dat vijf verdachte agenten van de Israëlische inlichtingendienst Mossad waren gearresteerd op beschuldiging van het online bezoedelen van het imago van het land.

Nucleaire faciliteiten

Na een langdurige schaduwoorlog zei Israël dat zijn verrassingsaanval vanuit de lucht bedoeld was om te voorkomen dat Iran kernwapens zou verwerven – een ambitie die Teheran ontkent.

De nucleaire waakhond van de VN zei dat er “directe gevolgen voor de ondergrondse verrijkingshallen” in de Iraanse faciliteit in Natanz leken te zijn geweest.

Israël is vaag gebleven over zijn eigen nucleaire activiteiten, maar volgens het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) beschikt het over 90 kernkoppen.

Het conflict heeft een reeks nucleaire onderhandelingen tussen Teheran en Washington doen ontsporen. Na het begin van de Israëlische campagne verklaarde Iran dat het niet met de Verenigde Staten zou onderhandelen zolang het onder vuur lag.