De Amerikaanse president Donald Trump heeft dinsdag aangekondigd dat Israël akkoord is gegaan met de voorwaarden voor een nieuw 60-daags staakt-het-vuren met Hamas. Washington zal in die periode met beide partijen samenwerken om een einde te maken aan meer dan 20 maanden van oorlog in Gaza.

Geen van beide partijen heeft officieel ingestemd met het voorstel dat door Trump is aangekondigd. Trump waarschuwde Hamas dat als de groep het aanbod niet accepteert, de situatie voor hen alleen maar zal verslechteren.

Het is niet duidelijk aan welke voorwaarden Israël heeft ingestemd.

De inspanningen om tot een wapenstilstand te komen vinden plaats na Israëlische en Amerikaanse aanvallen in Iran en een daaropvolgende wapenstilstand. Dit gebeurt slechts enkele dagen voordat Trump een ontmoeting heeft gepland met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu in Washington.

Wat houdt het voorstel tot staakt-het-vuren in?

Het voorgestelde staakt-het-vuren lijkt geen volledig nieuw plan te zijn, maar eerder een aangepaste versie van een kader dat eerder dit jaar werd voorgesteld door Trumps Midden-Oosten-gezant, Steve Witkoff. Trump meldde dinsdag via sociale media dat Qatar en Egypte aan de details werken en een definitief voorstel aan Hamas zullen overhandigen.

Een Egyptische functionaris die betrokken is bij de onderhandelingen vertelde aan Associated Press dat het voorstel voorziet in de vrijlating van 10 gijzelaars door Hamas gedurende de twee maanden. Acht gijzelaars zouden op de eerste dag worden vrijgelaten en twee op de laatste dag. In die periode zou Israël troepen terugtrekken uit bepaalde delen van Gaza en broodnodige hulp toelaten tot het gebied.

De Egyptische functionaris, die anoniem wilde blijven, zei dat een knelpunt over de distributie van hulp is opgelost met Israël. Beide partijen zijn overeengekomen dat de Verenigde Naties en de Palestijnse Rode Halve Maan de hulpoperaties zullen leiden, terwijl de door Israël en de VS gesteunde controversiële Gaza Humanitaire Stichting ook actief blijft.

Israël heeft verklaard dat Hamas Gaza niet mag besturen. Volgens de Egyptische functionaris zou het voorstel Gaza onder beheer brengen van een groep Palestijnen zonder politieke affiliaties, bekend als het Community Support Committee, zodra een wapenstilstand is bereikt.

Reactie van Israël

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Gideon Saar, verklaarde dat Israël serieus is over het bereiken van een akkoord met Hamas om de oorlog in Gaza te beëindigen en de gijzelaars terug te brengen naar Israël.

Saar zei: "We zijn serieus in onze wil om een gijzelaarsdeal en een staakt-het-vuren te bereiken. We hebben ja gezegd tegen de voorstellen van de Amerikaanse speciale gezant Steve Witkoff."

Hij voegde eraan toe: "Er zijn enkele positieve signalen. Ik wil daar nu niet meer over zeggen. Maar ons doel is om zo snel mogelijk nabijheidsgesprekken te beginnen."

Saar benadrukte ook dat Hamas verantwoordelijk is voor zowel het starten als het voortzetten van de oorlog.

"Er moet druk worden uitgeoefend op Hamas. De internationale gemeenschap moet nu de Amerikaanse initiatieven steunen en elke illusie die Hamas mogelijk heeft, vernietigen," zei hij.

Dreiging van Netanyahu

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu herhaalde woensdag zijn harde standpunt en beloofde dat "er geen Hamas meer zal zijn" na het 60-daagse staakt-het-vuren. "Er zal geen Hamas zijn. Er zal geen Hamastan zijn. We gaan daar niet naar terug. Het is voorbij," zei Netanyahu.

Israëlische leiders geloven dat de deal een gedeeltelijke Israëlische terugtrekking uit Gaza en een toename van humanitaire hulp aan het gebied zou omvatten.

De Israëlische regering heeft zich niet verbonden tot vredesbesprekingen als onderdeel van het voorstel.

Reactie van Hamas

Hamas verklaarde dat het de nieuwe voorstellen tot staakt-het-vuren van de bemiddelaars Egypte en Qatar aan het bestuderen is, maar benadrukte dat het streeft naar een akkoord dat een einde maakt aan de oorlog en een Israëlische terugtrekking uit Gaza garandeert.

Een bron dicht bij Hamas zei dat de leiders van de groep naar verwachting het voorstel zullen bespreken en verduidelijkingen zullen zoeken bij de bemiddelaars voordat ze een officiële reactie geven.

Waarom nu?

Trump heeft Israël duidelijk gemaakt dat hij wil dat de oorlog in Gaza snel eindigt.

Hoewel hij Netanyahu steunt, had Trump harde woorden voor Israël tijdens de eerste uren van de wapenstilstand met Iran vorige week. Hij drong er bij Israël op aan om zijn reactie op een Iraanse raketaanval te temperen.

Dit zou Hamas kunnen overtuigen om een deal te accepteren.

Een Amerikaanse diplomaat die op de hoogte is van de gesprekken zei dat er nu een "grote kans" is om een akkoord te bereiken.

Hij zei dat Trumps harde woorden richting Israël "Hamas enig vertrouwen hebben gegeven" dat de VS een toekomstige deal zullen garanderen en een terugkeer naar gevechten zullen voorkomen.

Uitdagingen

Een Egyptische functionaris zei dat Israël nog niet heeft ingestemd met het terugtrekken van zijn troepen naar de posities die het in maart innam, na het aflopen van een eerdere wapenstilstand.

Sindsdien heeft het Israëlische leger grote delen van Gaza ingenomen om druk uit te oefenen op Hamas.

Eerdere wapenstilstanden hebben niet standgehouden.

Een in januari overeengekomen wapenstilstand omvatte fasen die nooit verder kwamen dan fase één, waarin enkele gijzelaars werden uitgewisseld en hulp werd geleverd.

Fase twee, waarin Hamas alle resterende gijzelaars zou vrijlaten in ruil voor Palestijnse gevangenen, een blijvende wapenstilstand en volledige Israëlische terugtrekking, werd nooit gerealiseerd.

De vijandelijkheden werden op 18 maart hervat met nieuwe Israëlische luchtaanvallen.

In Gaza zijn meer dan 57.000 Palestijnen omgekomen, de meesten van hen burgers, en bijna de gehele bevolking van 2,3 miljoen mensen is ontheemd geraakt, wat heeft geleid tot een ernstige humanitaire crisis.

Inwoners hopen dat het staakt-het-vuren verlichting zal brengen. Een van hen zei: "We zijn echt moe," na het doorstaan van "elke vorm van marteling die je je kunt voorstellen."