De diplomatieke dienst van de Europese Unie heeft tien opties gepresenteerd voor politieke actie tegen Israël, nadat vorige maand "indicaties" werden gevonden dat Israël mensenrechtenverplichtingen heeft geschonden onder een pact dat de betrekkingen met de EU regelt.

In een document dat is opgesteld voor EU-lidstaten en ingezien door Reuters, worden opties genoemd zoals het opschorten van de EU-Israël Associatieovereenkomst – die handelsrelaties omvat – en kleinere acties zoals het stopzetten van technische projecten.

Voorafgaand aan het rapport van vorige maand hadden EU-lidstaten al toenemende zorgen geuit over de behandeling van Palestijnen door Israël in de brute oorlog in Gaza, en spraken ze hun bezorgdheid uit over de beperkingen op hulp die het gebied binnenkomt.

De meeste voorgestelde maatregelen zouden goedkeuring vereisen van alle 27 EU-lidstaten of een meerderheid daarvan. Diplomaten geven aan dat het onduidelijk is of er voldoende bereidheid is onder de lidstaten om een van de opties door te voeren.

EU-frustratie

De EU-ministers van Buitenlandse Zaken zullen naar verwachting de opties bespreken tijdens een vergadering in Brussel op dinsdag. Tot nu toe zijn er geen signalen dat veel EU-landen de voorkeur zouden geven aan de strengere maatregelen die in het document worden genoemd.

Maar het rapport van vorige maand en het daaropvolgende document weerspiegelen een wens om in ieder geval de wijdverspreide frustratie binnen de EU over de regering van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu te laten zien.

De EU-buitenlandchef Kaja Kallas verklaarde donderdag dat Israël had ingestemd met het verbeteren van de humanitaire situatie in Gaza, waaronder het verhogen van het aantal vrachtwagens voor hulp en het openen van grensovergangen en bepaalde hulproutes.

Onder de opties in het document valt de volledige of gedeeltelijke opschorting van de Associatieovereenkomst. Een gedeeltelijke opschorting zou betrekking kunnen hebben op preferentiële handelsbehandeling of politieke dialoog met Israël, aldus het document.

Wapenembargo

De EU zou ook de deelname van Israël aan het Erasmus+ studentenuitwisselingsprogramma of Horizon academische onderzoeksprogramma's kunnen opschorten, volgens het document.

Daarnaast noemt het document opties die buiten de reikwijdte van de Associatieovereenkomst kunnen worden nagestreefd, zoals sancties tegen Israëlische ministers wegens mensenrechtenschendingen of een wapenembargo op wapens die in Gaza kunnen worden gebruikt.

De EU zou visumvrij reizen voor Israëli's naar de EU kunnen stopzetten of de import van illegale Israëlische nederzettingen in Palestijnse gebieden kunnen verbieden – of individuele EU-landen zouden kunnen besluiten een dergelijk verbod in te voeren, aldus het document.

Een Israëlische functionaris verwierp het EU-rapport van vorige maand als eenzijdig en zei dat het "de dubbele standaarden illustreert die de EU toepast ten opzichte van Israël".