De leiders van de Europese Unie zullen donderdag in Brussel bijeenkomen voor spoedoverleg, nu de regering-Trump traditionele allianties op de proef stelt en de steun aan Oekraïne tijdens de oorlog terugtrekt.

De top van donderdag brengt alle 27 EU-leiders voor het eerst samen sinds de explosieve ontmoeting vorige week tussen presidenten Donald Trump en Volodymyr Zelenskyy, waarbij de Amerikaanse militaire hulp en inlichtingenuitwisseling sindsdien zijn opgeschort.

Het wegvallen van Amerikaanse steun heeft de bondgenoten van Oekraïne in rep en roer gebracht, waarbij EU-leiders openlijk twijfelen aan de betrouwbaarheid van Washington als veiligheidspartner in de toekomst.

Hoewel de bijeenkomst in Brussel erop gericht is om de Europese steun aan Kiev te versterken, wordt niet verwacht dat er grote aankondigingen van extra hulp zullen worden gedaan, bovenop de 30 miljard euro die de EU dit jaar al heeft toegezegd.

De mogelijkheid dat de Verenigde Staten zich afkeren van hun Europese allianties heeft echter bijgedragen aan een groeiende consensus over een ander belangrijk onderwerp van de top: de noodzaak om de Europese defensie tegen Rusland te versterken.

Voorafgaand aan de bijeenkomst presenteerde Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, een plan van 800 miljard euro om Europa te 'herbewapenen' en de verantwoordelijkheid voor de verdediging van het continent op zich te nemen.

'Coalitie van de bereidwilligen'

Het versterken van de Europese defensie heeft een nieuwe urgentie gekregen nu Trump duidelijk maakt dat hij het Rusland-Oekraïne conflict snel wil beëindigen via directe onderhandelingen met Moskou.

Zijn toenadering tot de Russische president Vladimir Poetin, terwijl hij minachting toont voor Zelenskyy, heeft de vrees versterkt dat de belangen van Kiev en Europa over het hoofd zullen worden gezien in een eventuele deal om het grootste conflict op het continent sinds de Tweede Wereldoorlog te beëindigen.

De Britse premier Keir Starmer heeft opgeroepen tot een 'coalitie van de bereidwilligen' om samen een vredesplan op te stellen en dit aan de Verenigde Staten voor te leggen.

Frankrijk en Groot-Brittannië hebben een wapenstilstand van een maand voorgesteld 'in de lucht, op zee en bij energie-infrastructuur', maar niet direct op de grond.

Donderdag zal het blok naar verwachting overwegen een EU-macht in te zetten om een eventueel vredesakkoord in Oekraïne te garanderen.

Zelenskyy, die de top zal bijwonen, is zelfs zo ver gegaan om te pleiten voor de oprichting van een Europees leger, met het argument dat het continent niet langer op Washington kan rekenen.