Utawala wa Trump uliiomba Mahakama ya Juu Jumanne kusitisha amri inayowaruhusu wahamiaji kupinga kufukuzwa kwao Sudan Kusini, rufaa ambayo ilikuja saa chache baada ya jaji kupendekeza utawala wa Trump "unatengeneza" machafuko na kusema anatumai kuwa "umakini unaweza kupata bora ya maneno."
Jaji Brian Murphy aligundua kuwa Ikulu ya Marekani ilikiuka amri ya mahakama na safari ya ndege ya kufurushwa kuelekea taifa hilo la Afrika lenye machafuko iliyokuwa imewabeba watu kutoka nchi nyingine ambao walikuwa wamepatikana na hatia ya uhalifu nchini Marekani.
Serikali ya kitaifa ilisema kwamba Jaji Murphy anasimamisha juhudi zake za kuwafukuza wahamiaji ambao hawawezi kurudishwa katika nchi zao. Kupata nchi zilizo tayari kuzichukua ni "juhudi nyeti za kidiplomasia" na mahitaji ya mahakama ni kikwazo kikubwa, Wakili Mkuu D. John Sauer aliandika katika rufaa ya dharura akiiomba mahakama kusitisha mara moja amri yake.
Murphy, kwa upande wake, alisema ameupa utawala wa Trump "nafasi ya utendaji na uangalizi mdogo" katika kesi hiyo na alisisitiza mara nyingi alijaribu kufanya kazi na serikali, kulingana na agizo lililochapishwa Jumatatu usiku.
Ajenda ya White house
Hiki ndicho kisa cha hivi punde zaidi ambapo majaji wa kitaifa wanaozingatia uhalali wa ajenda kuu ya utawala wa Trump wametumia lugha ya nguvu, wakati mwingine hata ya kuonyesha kuudhiwa na kusajili kutofurahishwa kwao. Utawala wa Trump umewashutumu majaji kwa kuzuia matakwa ya wapiga kura kwa kusimamisha au kupunguza ajenda ya White House.
Hakimu alisema wanaume hao hawakuweza kujitetea Katika kikao kilichoitishwa wiki iliyopita kushughulikia ripoti kwamba wahamiaji wanane walikuwa wametumwa Sudan Kusini, Murphy alisema watu hao hawakuweza kuelezea kwamba kufukuzwa kwao kunaweza kuwaweka hatarini.
Lakini badala ya kuiamuru serikali kuwarejesha watu hao Marekani kwa ajili ya kusikilizwa - kama walalamikaji walivyotaka - aliipa serikali fursa ya kufanya vikao vyake huko Djibouti, ambako ndege hiyo ilitua ilipokuwa ikisafiri kuelekea Sudan Kusini, mradi tu watu hao walisalia chini ya ulinzi wa serikali ya Marekani.
Siku kadhaa baadaye, utawala wa Trump uliwasilisha hoja nyingine ikisema kwamba Murphy alikuwa akiwahitaji kuwashikilia "wahalifu hatari katika eneo nyeti."
Nchi asili hazitawapokea
Murphy, hata hivyo, alisema ni "pendekezo la serikali" kwamba waruhusiwe kushughulikia madai ya wahamiaji hao wakati bado wako nje ya nchi.
"Inabainika kuwa na kesi za uhamiaji katika bara lingine ni ngumu zaidi kuliko Washtakiwa walivyotarajia," Murphy anayeishi Boston, ambaye aliteuliwa na Rais wa Kidemokrasia Joe Biden, aliandika.
Serikali imesema kuwa wanaume hao walikuwa na historia na mfumo wa uhamiaji, ukiwapa fursa za awali za kueleza hofu ya kufukuzwa katika nchi nje ya nchi yao. Na wamesema kwamba nchi za nyumbani za wahamiaji hao - Cuba, Laos, Mexico, Myanmar, Vietnam na Sudan Kusini - hazitawarudisha.
"Mchakato uliobuniwa wa mahakama ya wilaya unatoa ucheleweshaji mdogo. Ingawa wageni fulani wanaweza kufaidika kwa kukwamisha kuondolewa kwao, taifa halifai," aliandika Sauer. Kuwaweka wahamiaji hao nchini Djibouti pia kumezorotesha uhusiano wa Marekani na nchi hiyo, maafisa wamesema.
Utawala wa Trump unategemea nchi ya tatu
Utawala wa Trump umezidi kutegemea nchi za tatu kuchukua wahamiaji ambao hawawezi kutumwa katika nchi zao kwa sababu tofauti.
Baadhi ya nchi zinakataa tu kuwarudisha raia wao waliofukuzwa huku nyingine zikichukua baadhi yao lakini si raia wao wote. Na wengine hawawezi kutumwa katika nchi zao kwa sababu ya wasiwasi kwamba watateswa au kujeruhiwa.
Kihistoria hiyo ina maana kwamba maafisa wa utekelezaji wa uhamiaji wamelazimika kuwaachilia watu kwenda Marekani ambayo inataka kuwafukuza lakini haiwezi.
Lakini utawala wa Trump umeegemea nchi nyingine kuzichukua. Katika Ukanda wa Magharibi, El Salvador, Costa Rica na Panama zote zimekubali kuchukua baadhi ya watu kuondolewa kutoka Marekani, na El Salvador kuwa mfano wa utata zaidi kwa sababu inawashikilia watu waliofukuzwa kutoka Marekani katika jela yenye sifa mbaya.
