Yeni elan edilmiş qlobal ekspertlər koalisiyası "Global 195" İsrail ordusuna qoşulan və ya Qəzzada müharibə cinayətləri törətməkdə şübhəli bilinən İsrail əsgərləri və vətəndaşlarına qarşı məhkəmə prosesi başlatmağı hədəfləyir.

135 şahid ifadəsi və açıq mənbə kəşfiyyatı (OSINT) tərəfindən dəstəklənən qlobal hüquq ekspertləri və təşkilatları koalisiyası Qəzzada törədilmiş mümkün müharibə cinayətlərinə görə yüksək rütbəli İsrail hərbi zabitlərini, kiçik zabitlərini və ikili vətəndaşlarını dünya üzrə məhkəmələrdə mühakimə etməyi planlaşdırır.

Fələstinlilər üçün Beynəlxalq Ədalət Mərkəzi (ICJP) müstəqil hüquqşünaslar, siyasətçilər və alimlərdən ibarət qrup çərşənbə axşamı günü "Global 195"-in yaradıldığını elan edərək, qlobal hüquq ittifaqının “harada olur-olsun, hərbi cinayətlərdə şübhəli bilinən şəxslərin milli və beynəlxalq hüquqi mexanizmlər vasitəsilə mühakimə olunmasını təmin edəcəyini” bildirib.

Çoxsaylı yurisdiksiyalar və həbs sərəncamları

"Təşəbbüs eyni vaxtda bir çox yurisdiksiyalarda xüsusi həbs orderləri üçün müraciət edəcək və iştirak edən şəxslərə qarşı hüquqi prosedurlara başlayacaq", -deyə bildirib.

ICJP bu təşəbbüsdə Malayziya, Türkiyə, Norveç, Kanada, Bosniya və Herseqovina və Böyük Britaniya kimi ölkələrin iştirak etdiyini açıqlayıb. "Global 195" koalisiyasının fələstinlilərə qarşı törədilmiş hərbi cinayətlər və insanlığa qarşı cinayətlərlə bağlı beynəlxalq qurum və dövlətlərin qeyri-kafi olması səbəbindən yaradıldığı vurğulanıb.

ICJP-nin məlumatına görə, "Global 195" təşəbbüsünün əhatə dairəsinə İsrailin hərbi və siyasi rəhbərliyindən tutmuş ən yüksək səviyyəli siyasətçilərə və əməliyyat heyətinə qədər beynəlxalq hüququ pozan hər kəs daxildir.

Böyük Britaniya, Qəzza, İordan çayının qərb sahili və Şərqi Qüdsdə İsrail ordusuna qoşulan və ya hərbi cinayətlərdə şübhəli bilinən Britaniya vətəndaşlarına qarşı məhkəmə prosesinin başlanması üçün qabaqcıl hazırlıqların tamamlandığını açıqlayıb.

İsrailin cəzasızlığına son qoymaq təşəbbüsü

“Fələstində müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyət daşıyanların beynəlxalq hüquq qurumları tərəfindən mühakimə olunmasına mane olan strukturlar və milli polis qüvvələrinin humanitar hüquq və universal yurisdiksiya çərçivəsində öz öhdəliklərini yerinə yetirməməsi israilli hərbi cinayətkarların cəzasız qalmasına imkan verib”, – deyə ICJP-nin Böyük Britaniyadakı direktoru Tayab Əli bildirib.

O, beynəlxalq hüquqa görə, dövlətlərin müharibə cinayətlərini araşdırmaq və mühakimə etmək öhdəliyi olduğunu, lakin bu vəzifələrə çox vaxt məhəl qoyulmadığını və "Global 195" təşəbbüsünün “bu uğursuzluğa qarşı məcburi hüquqi müdaxilə” olduğunu vurğulayıb.

"Bir çox yurisdiksiyalarda milli hüquqi mexanizmləri tətbiq etməklə biz Qəzzada hərbi cinayətlər və insanlığa qarşı cinayətlər törədənlərin mühakimə olunmasını təmin edirik. Onların artıq gizlənəcək yerləri olmayacaq", - o əlavə edib.

Beynəlxalq hüquq sisteminin uğursuzluğu

Dünya Hüquqşünaslar Birliyinin vitse-prezidenti Hüseyn Dişli Türkiyədə cinayət işi açaraq İsrailin cəzasız qalmasına son qoymaq üçün "Global 195" təşəbbüsünü tam dəstəklədiklərini açıqlayıb.

"Fələstin məsələsi beynəlxalq hüquqda "hüquq baxımından aşağı səviyyədə olmaq" nümunəsidir. Hüquqlar nəzəri olaraq tanınır, amma praktikada inkar edilir və sionist cinayətləri cəzasız qalır" deyən Dişli heç bir milli məhkəmənin israilli hərbi cinayətkarlar üçün həbs qərarı verməməsi faktının beynəlxalq hüquq nizamının uğursuzluğunu ortaya qoyduğunu söyləyib.

Malayziyalı hüquqşünas və məsləhətçi Avanq Armadajaya bin Avanq Mahmud ICJP-nin Qəzzada törədilmiş hərbi cinayətlərə dair çoxlu sübutlar topladığını deyib və ölkəsini “şikayətdə adları çəkilən hərbi cinayətkarları araşdırmaq və mühakimə etmək üçün dövlətlər arasında hüquqi və diplomatik koordinasiyanı artırmağa” çağırıb.

O, “Biz həmçinin hökumətə sərhəd nəzarəti, aktivlərin dondurulması və potensial maliyyə sanksiyaları ilə bağlı tövsiyələr vermişik” deyib.

18 aylıq soyqırım müharibəsində on minlərlə insan öldü

2023-cü ilin oktyabr ayından bəri İsrail ABŞ-ın verdiyi silah və siyasi dəstəyi ilə Qəzzada 62.000-dən çox fələstinlini öldürüb, 115.000-dən çoxunu yaralayıb və milyonlarla insanı didərgin salıb. İndi İsrail və ABŞ Qəzzadakı bütün fələstinliləri etnik təmizləmə əməliyyatına məruz qoymağı planlaşdırdıqlarını açıq şəkildə bildirirlər.

Baş nazir Benyamin Netanyahunun ifrat sağçı hökumətinin birbaşa göstərişi ilə İsrail ordusu məhəllələri yerlə-yeksan etdi, kütləvi məzarlıqlar qazdı, qəbiristanlıqları dağıtdı, mağaza və xəstəxanaları bombaladı, meyitxanaları yıxdı, tank və buldozerləri meyitlərin üstünə sürdü, fələstinli məhbuslara itlərlə işgəncə verdi, elektrik cərəyanı ilə işgəncələrə məruz qoydu, hətta çoxlu sayda fələstinlini zorladı.

Soyqırım zamanı sadist İsrail əsgərləri Qəzzada fələstinli məhbusları uşaqlarının başları ilə futbol oynadıqlarını deyərək ələ saldılar.

İsrail əsgərləri fələstinlilərin evlərini qarət edərkən, uşaq çarpayılarını dağıdarkən, evlərə od vurub yandırarkən, məcburi köçkün fələstinlilərin alt paltarlarını geyinərkən və uşaq oyuncaqlarını oğurladıqlarını əks etdirən yüzlərlə videonu sosial mediada canlı yayımladı.

Fələstini məhv etmək missiyasında İsrail əsgərləri müharibə tarixində ən çox körpə, tibb işçisi, idmançı və jurnalistlərə qarşı qırğın törətdilər.

Fələstin rəsmilərinin məlumatına görə, ölənlərin təxminən 70%-i qadın və uşaqlardır. İsrail tərəfindən öldürülən uşaq və körpələrin sayının 18 mini keçdiyi bildirilir ki, bu rəqəm bir çox humanitar təşkilatların hesablamaları ilə üst-üstə düşür.

Mütəxəssislərin fikrincə, ölənlərin sayına çox vaxt ehtiyatla yanaşıldı.

2024-cü ilin oktyabrında Qəzzada çalışan 100-ə yaxın amerikalı həkim ölənlərin həqiqi sayının 118.000-dən çox olduğunu təxmin etdi. Britaniyanın "The Lancet" tibb jurnalı ölənlərin sayının 2024-cü ilin ortalarına qədər 180 mini keçə biləcəyini bildirdi.

Atəşkəsin pozulması və yeni Qırğın

Bu il yanvarın 19-dan qüvvədə olan atəşkəsi pozan İsrail çərşənbə axşamı səhər saatlarında məcburi köçkün fələstinlilərin çadırlarına və evlərinə genişmiqyaslı hücumlara başlaydı. Qurudan, havadan və dənizdən ağır blokada şəraitində İsrailin hücumları 400-dən çox fələstinlinin ölümünə və 700-dən çoxunun yaralanmasına səbəb oldu.

İsrailin 528 günlük soyqırım müharibəsi beynəlxalq aləmdə daim pislənilir. Bir çox qurum və liderlər İsrailin hücumlarını və humanitar yardımın qarşısını almasını Fələstin xalqını qəsdən məhv etmək cəhdi kimi qiymətləndirirlər.

Beynəlxalq insan haqları təşkilatları İsraili Qəzzada müharibə cinayətləri və soyqırım törətməkdə ittiham edir.

Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Cənubi Afrikaya qarşı soyqırım iddiasını davam etdirərkən, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi Netanyahu və keçmiş müdafiə naziri Yoav Qallant üçün həbs orderləri verməyə cəhd göstərir.