Rwanda ilitoa uungaji mkono "muhimu" kwa mashambulizi ya hivi karibuni ya waasi wa M23 mashariki mwa Congo, ambayo yalisaidia Kigali kusafirisha madini na ardhi yenye rutuba, kulingana na ripoti ya siri ya Umoja wa Mataifa iliyoonekana na The Associated Press.
Kundi la waasi la M23 linaloungwa mkono na Rwanda ndilo kundi maarufu zaidi lenye silaha katika mzozo wa Mashariki mwa Congo, ambao umekuwa ukiingia na kutoka katika migogoro kwa miongo kadhaa. Waasi hao mapema mwaka huu walisonga mbele na kuuteka mji wa kimkakati wa Goma na Bukavu katika ongezeko kubwa la vita.
Rwanda imekana kuhusika. Lakini wataalam wa Umoja wa Mataifa wanasema Kigali ilitoa msaada kwa waasi kwa lengo la "kudhibiti eneo la DRC na maliasili yake," kwa kutumia "vifaa vya juu vya kijeshi, ikiwa ni pamoja na mifumo ya kukwama, mfumo wa ulinzi wa anga ya masafa mafupi na ndege zisizo na rubani."
Rwanda imeshutumiwa kwa kutumia madini ya mashariki mwa Kongo, yanayotumika katika simu za kisasa, ndege za kivita za hali ya juu na mengine mengi, jambo ambalo Kigali inakanusha. Ripoti hiyo ilisema kwamba utoroshaji wa madini ya coltan, unaochukuliwa kuwa muhimu sana, kutoka maeneo yanayodhibitiwa na M23 katika miezi ya hivi karibuni ulifikia "kiwango kisicho na kifani."
Mwamvuli wa vikundi
"Ushahidi ulionyesha kuongezeka kwa hatari ya udanganyifu katika mpaka wakati madini kutoka Kivu Kaskazini, hasa coltan kutoka mgodi wa Rubaya unaodhibitiwa na AFC, yaliendelea kusafirishwa kwenda Rwanda." ilisema ripoti hiyo. "Madini haya yalichanganywa na uzalishaji wa asili ya Rwanda na kusafirishwa mbele zaidi ya mipaka."
AFC, au Congo River Alliance, ni mwamvuli wa vikundi vinavyojumuisha M23.
Migodi ya Rubaya inayodhibitiwa na M23 hutoa coltan - kifupi cha columbite-tantalite - madini ambayo metali tantalum na niobium hutolewa. Zote mbili zinachukuliwa kuwa malighafi muhimu na Marekani, Jumuiya ya Ulaya, Uchina na Japan.
Tantalum hutumiwa katika simu za rununu, kompyuta na vifaa vya elektroniki vya magari, na vile vile katika injini za ndege, vifaa vya kombora na mifumo ya GPS. Niobium hutumiwa katika mabomba, roketi na injini za ndege.
Kongo ilizalisha takriban 40% ya coltan duniani mwaka 2023, kulingana na U.S. Geological Survey, huku Australia, Kanada na Brazil zikiwa wasambazaji wengine wakuu.
