België heeft besloten sancties in te stellen tegen Israël wegens de aanhoudende oorlog in Gaza. Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot verklaarde woensdag in het parlement dat Brussel “het beu is” dat de Europese Unie weigert doeltreffende maatregelen te nemen.

Volgens Prévot gaat het om twaalf sancties, waaronder een verbod op wapenexport en -transit, en maatregelen tegen gewelddadige kolonisten, kolonistenorganisaties en leden van Hamas. Hij omschreef het akkoord van maandagavond als “historisch” en benadrukte dat het in verschillende landen, “te beginnen met Palestina zelf”, positief werd onthaald. “Met deze beslissingen plaatst België zich aan de voorhoede in Europa,” aldus de minister.

Prévot wees er bovendien op dat België tegelijk een stappenplan heeft opgesteld om Palestina als staat te erkennen. In een eerste fase gaat het om een politieke en symbolische erkenning via de zogenaamde New York Declaration. Een juridische erkenning volgt later, afhankelijk van de vrijlating van gijzelaars en de terugtrekking van Hamas uit de Palestijnse administratie.

Kritiek vanuit Spanje

Ook de Spaanse premier Pedro Sánchez liet woensdag felle kritiek horen. In een interview met The Guardian noemde hij de Europese reactie op de oorlog in Gaza een “falen” dat de geloofwaardigheid van de EU dreigt te ondermijnen. Volgens hem is de verdeeldheid binnen de Unie onhoudbaar: “We kunnen dit niet langer volhouden als we geloofwaardig willen zijn in andere crises, zoals die in Oekraïne.”

Sánchez wees er verder op dat de internationale orde die na de Tweede Wereldoorlog werd opgebouwd, wordt verzwakt door de Verenigde Staten onder Donald Trump. Dat biedt volgens hem een kans voor de EU – en ook het Verenigd Koninkrijk – om een sterkere rol op het wereldtoneel te spelen.

Verdeelde Europese Unie

De kritiek van België en Spanje contrasteert met uitspraken van EU-buitenlandchef Kaja Kallas, die tijdens een conferentie in Brussel benadrukte dat de Unie wel degelijk actief is. Volgens haar blijft de EU de grootste humanitaire donor aan de Palestijnen, maar bemoeilijken uiteenlopende standpunten van de 27 lidstaten een gezamenlijk optreden. Zij omschreef de situatie in Gaza als een “fundamentele test” voor de Europese waarden.

België en Spanje hopen dat hun koerswijziging druk zet op andere lidstaten om de Europese rol in het conflict te versterken.