Tijdens een bezoek aan Berlijn heeft Belgisch premier Bart De Wever (N-VA) herhaald dat een Belgische erkenning van Palestina enkel nuttig kan zijn als daaraan strikte voorwaarden worden gekoppeld. Zonder die voorwaarden is erkenning volgens hem “zinloos en zelfs contraproductief”. Zijn uitspraken, vlak voor een cruciale vergadering van het kernkabinet, zetten de interne spanningen binnen de federale regering verder op scherp.
Voorwaarden voor erkenning
Volgens De Wever moet een erkenning van Palestina gekoppeld worden aan een reeks fundamentele voorwaarden. Hij noemde onder meer de demilitarisering van Hamas, de vrijlating van alle gijzelaars en bindende veiligheidsgaranties voor Israël. Pas wanneer die stappen gezet zijn, kan een erkenning bijdragen tot een tweestatenoplossing. “Iedereen wil dat het geweld stopt en iedereen ziet dat de Israëlische regering fouten maakt, maar we moeten prioriteiten stellen. De bescherming van burgers en humanitaire hulp moeten vooropstaan, en dat vergt een gecoördineerde Europese aanpak,” aldus De Wever.
Druk van coalitiepartners
Zijn terughoudende houding staat in schril contrast met de eisen van verschillende coalitiepartners. Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot (Les Engagés) dreigde begin deze week nog belangrijke dossiers te blokkeren als er geen strengere houding tegenover Israël komt. Hij pleit naast economische sancties ook voor een onmiddellijke stap richting erkenning van Palestina. Ook Vooruit en CD&V dringen al weken aan op een duidelijk signaal en waarschuwden dat het dossier zelfs een regeringscrisis kan veroorzaken.
Binnen de Wetstraat wordt De Wever verweten dat hij zijn standpunt in Berlijn uit de doeken deed, één dag voor de federale topministers zich officieel over de kwestie buigen. “Dit is vernederend voor Prévot en ondermijnt de gesprekken van morgen,” klinkt het bij regeringsbronnen. Volgens hen greep de premier het bezoek aan Duitsland aan als pr-moment om vooral zijn eigen achterban te bedienen.
Europese context
Het debat speelt zich ook af in een bredere Europese context. Frankrijk en enkele andere lidstaten hebben aangekondigd de Palestijnse staat eind september officieel te willen erkennen tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York. Voor Duitsland is dat voorlopig onbespreekbaar, herhaalde bondskanselier Friedrich Merz tijdens de gezamenlijke persconferentie met De Wever. “De Duitse regering staat pal achter een tweestatenoplossing, maar de huidige omstandigheden laten geen erkenning toe,” zei Merz.
Tegelijk benadrukte de bondskanselier dat Israël geen maatregelen mag nemen die de totstandkoming van een Palestijnse staat onmogelijk maken. Hij wees daarbij op de verslechterende humanitaire situatie in Gaza en het Israëlische nederzettingenbeleid. Merz veroordeelde bovendien scherp de recente Israëlische aanval op het Nasser-ziekenhuis in Gaza, waarbij vijf journalisten omkwamen. Israël sprak van een “tragisch ongeval”. Volgens Merz werpt het incident echter “een schaduw over Israëls gerechtvaardigde strijd tegen Hamas” en bevestigt het de Duitse beslissing om voorlopig geen wapens meer te leveren die in Gaza kunnen worden ingezet.
Kritiek vanuit middenveld en experten
De uitspraken van De Wever roepen ook buiten de Wetstraat kritiek op. Midden-Oostenexpert Brigitte Herremans noemde de voorwaarden van de premier “een drogreden” en “een cadeau aan Israël”. Volgens haar verzwakken ze de internationale druk voor erkenning, terwijl die juist als hefboom kan dienen om tot een tweestatenoplossing te komen. Ontwikkelingsorganisatie 11.11.11 sprak in een reactie van “stilstand in plaats van leiderschap” en riep de coalitiepartners op niet te plooien. Vakbondsleider Bert Engelaar (ABVV) bestempelde De Wevers houding zelfs als “pure lafheid” en stelde dat de regering nu voor een gewetenskeuze staat.
Cruciale regeringsvergadering
Woensdag komt het kernkabinet samen om het Belgische standpunt over Gaza en Palestina vast te leggen. Daarbij ligt niet alleen de erkenning op tafel, maar ook mogelijke sancties tegen Israël, waaronder een importverbod op producten uit de bezette gebieden. Voor Les Engagés geldt minstens dat België de zogenoemde New York Declaration moet ondertekenen, een Frans-Saudische tekst die de basis vormt voor de VN-besprekingen eind september.
Of de federale regering tot een gezamenlijk standpunt komt, blijft hoogst onzeker. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez verzet zich fel tegen nieuwe maatregelen tegen Israël, terwijl binnen zijn eigen partij stemmen opgaan om toch een gebaar te maken richting de Palestijnen. Wat vaststaat: de druk op De Wever neemt toe, zowel binnen de regering als vanuit de samenleving, en de uitkomst van de vergadering kan beslissend worden voor de stabiliteit van de coalitie.
