De Franse economie staat onder immense druk. Met een recordhoog begrotingstekort en een staatsschuld die tot de hoogste van de eurozone behoort, staat het land op een kantelpunt. De situatie wordt verergerd door aanhoudende politieke onrust, die het vertrouwen van investeerders ondermijnt en de rente op staatsleningen naar ongekende hoogte stuwt.
De Franse premier François Bayrou, die nog geen negen maanden aan de macht is, vecht voor zijn politieke overleving. Zijn bezuinigingsplannen ter waarde van 44 miljard euro, bedoeld om het begrotingstekort terug te dringen, stuiten op fel verzet. Niet alleen vanuit de bevolking – met aangekondigde protesten door vakbonden en 'spontane' acties via sociale media – maar ook vanuit het parlement. Bayrou's centrumrechtse minderheidsregering mist de steun van de grote oppositiepartijen, waardoor een vertrouwensstemming volgende week zijn lot zal bezegelen.
Oorzaken van de economische malaise
Volgens economen is de economische positie van Frankrijk onhoudbaar. Het land heeft de afgelopen jaren te veel uitgegeven, met name aan sociale voorzieningen en uitkeringen, terwijl de economische groei stagneert. Rabobank-econoom Maartje Wijffelaars benadrukt dat Frankrijk het begrotingstekort, dat momenteel ruim 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) bedraagt, niet heeft kunnen terugdringen zoals andere Europese landen dat wel deden na de corona- en energiecrisis.
Deze tekorten en de staatsschuld, die met 114 procent van het bbp ver boven de Europese norm van 60 procent ligt, zorgen voor serieuze problemen. Frankrijk overtreedt hiermee al jaren de afspraken binnen de Europese Unie, die een maximum van 3 procent voor het begrotingstekort voorschrijven. Hoewel de Europese Commissie het land vaak heeft gesommeerd maatregelen te nemen, werden strafprocedures tot nu toe voorkomen.
Rente op recordhoogte
De politieke onzekerheid en de precaire financiële situatie hebben directe gevolgen voor de financiële markten. De rente die Frankrijk betaalt op staatsleningen stijgt al jaren, maar heeft nu een zorgwekkend niveau bereikt. De rente op 30-jarige Franse staatsobligaties is gestegen tot het hoogste niveau sinds de financiële crisis van 2009. Dit betekent dat investeerders minder vertrouwen hebben in het vermogen van Frankrijk om zijn schulden af te betalen, en daarom een hogere risicopremie eisen.
Het renteverschil met ‘veilige’ landen zoals Duitsland loopt snel op, wat aangeeft dat beleggers massaal hun vertrouwen in Franse obligaties verliezen. Als de regering van Bayrou wordt weggestuurd, dreigt de financiële situatie verder te verslechteren, omdat er dan geen duidelijke koers is om de tekorten aan te pakken.
De weg vooruit
Ondanks de penibele situatie benadrukken economen dat een faillissement of ‘Griekse taferelen’ niet aanstaande zijn. Bert Colijn van ING stelt dat het land waarschijnlijk nog even "aanmoddert", maar dat drastische maatregelen onvermijdelijk zijn.
Frankrijk heeft in overleg met de Europese Commissie een plan opgesteld om het tekort tegen 2030 onder de 3 procent te krijgen. Als de huidige bezuinigingsplannen echter mislukken, zal het land achterlopen op schema. De experts zijn het erover eens: de volgende Franse regering zal de hand op de knip moeten houden, terwijl investeringen in vitale sectoren zoals defensie onder druk staan. Dit bemoeilijkt niet alleen de positie van Frankrijk, maar ook die van heel Europa.
