Het buitenlands beleid van de VS ten aanzien van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne is aanzienlijk veranderd sinds president Donald Trump eerder dit jaar terugkeerde naar het Witte Huis. De recente opschorting van Amerikaanse militaire hulp aan Oekraïne en de pauze in de inlichtingenuitwisseling tussen Washington en Kiev hebben serieuze gevolgen voor het vermogen van het Oost-Europese land om de strijd tegen Rusland voort te zetten.

De regering van president Volodymyr Zelenskyy staat nu onder zware druk om te onderhandelen met Moskou. Op 4 maart verklaarde Zelenskyy dat Oekraïne “klaar is om aan de onderhandelingstafel plaats te nemen” en dat “mijn team en ik bereid zijn om onder het sterke leiderschap van president Trump te werken aan een duurzame vrede.”

Een akkoord dat Moskou toestaat om de controle te behouden over het Oekraïense grondgebied dat momenteel onder Russische controle staat, samen met een gedeeltelijke opheffing van economische sancties, zou gunstig zijn voor het Kremlin. Zo’n uitkomst zou de Russische president Vladimir Poetin versterken, drie jaar nadat hij deze “speciale militaire operatie” in delen van Oekraïne lanceerde.

Een belangrijke vraag is: hoe zou een bevriezing van de oorlog in Oekraïne via een akkoord dat de belangen van Rusland dient, Moskou’s imago in de Arabische wereld beïnvloeden?

Toen Rusland tien jaar geleden zijn directe militaire interventie in Syrië intensiveerde om het Assad-regime te ondersteunen, dat destijds slechts controle had over niet meer dan 20 procent van het Syrische grondgebied, stuurde Moskou een krachtig signaal naar alle regeringen in de Arabische wereld en daarbuiten. Een belangrijke boodschap was dat Russische militaire interventie effectief de val van een regime kon voorkomen.

Dit vestigde een beeld van Rusland als een wereldspeler, in contrast met de VS, die het Midden-Oosten benaderde op manieren die door veel Arabische regeringen werden afgekeurd vanwege de desastreuze en destabiliserende invasie van Irak in 2003 en de reactie op de Arabische Lente-opstanden, met name die in Egypte in 2011.

Kortom, Moskou’s rol in Syrië tijdens 2015-2016 hielp een hoofdstuk af te sluiten waarin Arabische staten—en vele anderen wereldwijd, inclusief in het Westen—Rusland konden afdoen als een zwakke of onbelangrijke speler in het post-Koude Oorlog tijdperk.

Maar na de lancering van de “speciale militaire operatie” in Oekraïne kreeg Rusland te maken met veel problemen op het slagveld die het beeld van Moskou als sterke macht ondermijnden. Het niet behalen van een beslissende overwinning op een veel kleinere buurland werd niet over het hoofd gezien door Arabische staatslieden, die reden hadden om hun opvattingen over de Russische macht, geïnformeerd door de Syrische interventie in 2015-2016, te herzien.

Met andere woorden, Arabische leiders moesten zich afvragen of de militaire macht van Moskou een realiteit of een illusie was. Hoewel geen enkele Arabische staat beslissende actie tegen Rusland ondernam en geen enkele bruggen met Moskou verbrandde, leidde de oorlog in Oekraïne ertoe dat Arabische staten minder reden zagen om zich tot het Kremlin te wenden voor veiligheid.

Naarmate de oorlog in Oekraïne voortduurde, werd het Rusland’s topprioriteit op het internationale toneel. Syrië was de enige Arabische staat die op Rusland vertrouwde als veiligheidsgarant, en Moskou’s prioritering van de oorlog in Oekraïne boven alles leidde ertoe dat Rusland minder energie besteedde aan Syrië. Deze factor, onder andere, droeg aanzienlijk bij aan de val van het Assad-regime vorig jaar, wat Arabische staten verder deed twijfelen aan het idee dat Rusland ooit hun belangrijkste veiligheidspartner zou kunnen zijn.

Als de Russen nu een akkoord in Oekraïne onderhandelen dat gunstig voor hen is en de oorlog bevriest, zou Moskou vermoedelijk meer aandacht kunnen richten op het Midden-Oosten. In deze context zouden Arabische staten kunnen beoordelen dat dit een moment is voor verdere betrokkenheid met Moskou.

De oorlog in Oekraïne bracht Rusland onder aanzienlijke economische en militaire druk, waardoor Moskou middelen moest vrijmaken voor het nakomen van verplichtingen onder wapencontracten met buitenlandse landen om zijn eigen militaire behoeften te prioriteren.

Toch werd Algerije onlangs de eerste buitenlandse klant die het Sukhoi Su-57E stealth-gevechtsvliegtuig aanschafte, en het is de moeite waard om te overwegen of andere Arabische staten Algerije’s voorbeeld zullen volgen en hun militaire banden met Rusland zullen verdiepen in de periode na de oorlog in Oekraïne met een opheffing van sancties.

Hoe dan ook, de nalatenschap van de oorlog in Oekraïne en hoe deze, althans gedeeltelijk, verbonden was met de val van het Assad-regime, zal waarschijnlijk langdurige invloed hebben op de manier waarop Arabische staatslieden Moskou zien. Het bevriezen van de oorlog op zichzelf zal de twijfels over Rusland’s vermogen om als effectieve veiligheidspartner te dienen niet wegnemen. Een les die veel Arabische leiders waarschijnlijk hebben getrokken uit de val van Assad, is dat overmatige afhankelijkheid van Moskou simpelweg te riskant is. Uiteindelijk zullen Arabische landen die al lang afhankelijk zijn van de VS voor een veiligheidsparaplu waarschijnlijk geen bruggen met Washington verbranden ten gunste van volledige militaire allianties met Moskou.

Niettemin zullen Arabische staten zoals de Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië, Egypte en zelfs post-Assad Syrië hun relaties met Rusland blijven zien als dienend voor hun langetermijn nationale belangen. Veel van deze landen zijn immers ontevreden over talloze aspecten van het Amerikaanse buitenlands beleid. Trump’s bizarre uitspraken over een “clean out” van Gaza hebben Arabische staatslieden angst aangejaagd, die dergelijke plannen voor een massale etnische zuivering, inclusief de gedwongen verplaatsing van 2,2 miljoen Palestijnen, als uiterst gevaarlijk beschouwen vanuit het oogpunt van de veiligheid en stabiliteit in de regio.

Hoe onrealistisch dit plan ook is, als het zou worden uitgevoerd, zou het direct de stabiliteit van Egypte en Jordanië bedreigen—twee belangrijke bondgenoten van de VS in het Midden-Oosten.

Arabische functionarissen hebben uiteindelijk gezien hoe Trump een idee voorstelde voor de toekomst van Gaza dat de fantasieën van rechtse Israëli’s prioriteert boven de basis veiligheidsbehoeften van Arabische staten. Dit nog los van de onvoorwaardelijke steun die de regering-Biden gaf aan Israël te midden van de genocide in Gaza.

Met veel van deze Arabische landen die Washington als onbetrouwbaar en niet in staat beschouwen om hun veiligheidszorgen te waarderen, worden wereldmachten zoals Rusland, die een tweestatenoplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict ondersteunen, soms als redelijker gezien door Arabische functionarissen.

In deze meer multipolaire geopolitieke orde zullen Arabische leiders Rusland zien als een van de polen, terwijl natuurlijk ook China en India andere polen zijn. Arabische staten en Rusland profiteren op verschillende manieren van hun relaties, en leiders in de Arabische wereld zullen blijven samenwerken met de regering van Poetin om de Russische optie open te houden op de multipolaire snelweg waarop zij rijden.

Het bevriezen van de oorlog in Oekraïne op voorwaarden die Rusland sterk doen lijken, zal waarschijnlijk leiden tot een meer wijdverbreide opvatting onder Arabische beleidsmakers en veiligheidsfunctionarissen dat Moskou een actor is die het waard is om op een hoger niveau mee samen te werken, terwijl deze staten streven naar meer autonomie van de VS.