Uturuki imekanusha vikali madai kwamba iliunga mkono hatua ya kuondoa silaha za Hamas wakati wa mkutano wa hivi karibuni wa Umoja wa Mataifa kuhusu Palestina, uliofanyika kuanzia tarehe 28 hadi 30 Julai 2025.
Mkutano huo, uliopewa jina rasmi “Mkutano wa Kimataifa wa Ngazi ya Juu kuhusu Utatuzi wa Amani wa Swali la Palestina na Utekelezaji wa Suluhisho la Mataifa Mawili,” uliendeshwa kwa pamoja na Saudi Arabia na Ufaransa katika Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa.
Kifungu cha 11 cha tamko la mwisho, ambacho kinahusu “Hamas kumaliza utawala wake Gaza na kuhamisha silaha kwa Mamlaka ya Palestina chini ya usimamizi wa kimataifa,” kilitafsiriwa vibaya na baadhi ya watu kama wito wa kuondoa silaha.
Hata hivyo, Uturuki ilifafanua kwamba marejeo ya awali ya “kuondoa silaha” yaliondolewa kutoka kwenye maandishi ya msingi na kiambatisho, kufuatia uingiliaji wake.
Badala yake, marejeo hayo yalibadilishwa ili kuhusisha uhamishaji wa silaha na lengo pana la kisiasa la kuanzishwa kwa taifa la Palestina.
“Kwa kuzingatia rekodi ya muda mrefu ya Israel, Uturuki inaamini kwamba hatua yoyote ya kuondoa silaha za vikundi vya wapiganaji wa Palestina lazima iunganishwe moja kwa moja na kuanzishwa kwa taifa huru, lenye mipaka inayoendelea, na mji mkuu wake ukiwa Jerusalem Mashariki, au kwa makubaliano ya ndani ya Palestina yaliyofikiwa kupitia mchakato wa maridhiano.”
“Hata hivyo, ili kuhifadhi umoja wa jumuiya ya kimataifa, tulichagua kutotoa pingamizi rasmi wakati huu. Tunatumaini wasiwasi wetu utazingatiwa katika michakato ya baadaye,” wizara ya mambo ya nje ya Uturuki ilisema.
Vilevile, Uturuki ilikanusha madai kwamba ilitoa wito kwa Hamas kuwaachilia mateka wa Israel bila masharti.
Ilisisitiza kwamba Kifungu cha 8 kinapaswa kuzingatiwa katika muktadha mpana wa makubaliano ya kusitisha mapigano.
Kifungu hicho kinaelezea msaada kwa juhudi za upatanishi zinazoongozwa na Misri, Qatar, na Marekani kufikia makubaliano ambayo yatamaliza uhasama kabisa, kuhakikisha kuachiliwa kwa mateka wote, kuwezesha kubadilishana kwa wafungwa wa Palestina, kurudisha miili yote, na kuhakikisha kuondolewa kikamilifu kwa jeshi la Israel kutoka Gaza.
“Kulinda Suluhisho la Mataifa Mawili”
Mkutano wa siku tatu wa Umoja wa Mataifa ulilenga kuandaa ramani ya njia yenye muda maalum ya kutekeleza suluhisho la mataifa mawili katika mzozo wa Israeli na Palestina. Ulileta pamoja nchi wanachama 122 wa Umoja wa Mataifa na mashirika sita ya kimataifa.
Hafla hiyo iliongozwa kwa pamoja na Waziri wa Mambo ya Nje wa Saudi Arabia, Prince Faisal bin Farhan, na Waziri wa Mambo ya Nje wa Ufaransa, Jean-Noel Barrot. Ujumbe wa Palestina uliongozwa na Waziri Mkuu Mohammad Mustafa na Waziri wa Mambo ya Nje Varsen Aghabekian. Jumla ya nchi 32 zilishiriki katika ngazi ya mawaziri wa mambo ya nje, huku nyingine zikawakilishwa na manaibu mawaziri au wajumbe maalum.
Mkutano huo pia ulilihutubiwa na Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa Antonio Guterres na Rais wa Baraza Kuu Philemon Yang.
Uturuki iliwakilishwa na Naibu Waziri wa Mambo ya Nje Nuh Yilmaz na ilichukua jukumu muhimu kwa kuongoza moja ya vikundi kazi nane, hasa kuhusu kulinda suluhisho la mataifa mawili.
Msukumo wa Kutambua Palestina
Moja ya matokeo muhimu zaidi ya mkutano huo ilikuwa msukumo uliopatikana kuelekea kutambua Taifa la Palestina, licha ya shinikizo kutoka Marekani na Israel.
Mnamo tarehe 29 Julai, wakati wa mkutano huo, nchi kumi na tano, zikiwemo Ufaransa, Ireland, Australia, Canada, Norway, na Uhispania, zilitoa tamko la pamoja lililopewa jina “Wito wa New York,” likielezea nia yao au utayari wa kutambua Palestina wakati wa Wiki ya Ngazi ya Juu ya Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa la 80 ijayo.
Uingereza pia ilionyesha mwelekeo wa sera mpya, ambapo Waziri wa Mambo ya Nje David Lammy alisema kwamba ikiwa Israel itashindwa kumaliza mashambulizi yake ya kijeshi Gaza na kujitolea kwa amani ya kudumu inayotegemea fomula ya mataifa mawili, Uingereza itachukua hatua ya kutambua Palestina wakati wa kikao hicho hicho cha Umoja wa Mataifa.
