Ndërsa anijet elitare të Marinës Turke lundronin përmes ngushticës së Istanbulit javën e kaluar, Presidenti Recep Tayyip Erdoğan vlerësoi fuqinë detare të vendit dhe paraqiti planin e ardhshëm me doktrinën e “Atdheut Blu” në qendër të mbrojtjes detare.

Parada detare ishte pjesë e Teknofestit tre-ditor, festivali kryesor i aerohapësirës dhe teknologjisë në Türkiye, i cili zakonisht lidhet me risitë civile dhe ushtarake dhe me ekspozimin e dronëve.

Por këtë herë, festivali mori një pamje ndryshe.
Përfshirja e një parade detare në shkallë të plotë e lidhi drejtpërdrejt eventin me “Mavi Vatan”, ose doktrinën e Atdheut Blu, strategjia detare e Ankarasë që thekson sovranitetin mbi detet përreth saj, veçanërisht Egjeun, Detin e Zi dhe Mesdheun Lindor.

Flota përfshin disa nga platformat më të avancuara detare të Türkiyes: TCG Anadolu, anija amfibe sulmuese dhe flamurtarja e re e vendit; TCG Savarona historike, e blerë nga qeveria turke dhe dhuruar Mustafa Kemal Ataturkut, e restauruar vitet e fundit si simbol trashëgimie kombëtare; TCG Orucreis, TCG Istanbul, TCG Heybeliada, TCG Kalkan, TCG Alanya, TCG Sancaktar dhe nëndetësja TCG Hizirreis.

Turmat rreshtuan të dy brigjet e ngushticës së Istanbulit, duke valëvitur flamuj turq ndërsa flota kalonte nga ura Yavuz Sultan Selim drejt Dolmabahçes, ku Presidenti Erdoğan dhe Zonja e Parë Emine Erdo​​ğan ndoqën ceremoninë nga zyra presidenciale e Dolmabahçes.
Anijet kryen një përshëndetje me 21 të shtëna dhe një përshëndetje tradicionale detare gjatë kalimit të tyre, duke shënuar një nga ceremonitë detare më të rëndësishme në historinë e fundit të Türkiyes.

Dhjetëra mijëra njerëz u mblodhën përgjatë brigjeve, duke nënvizuar përzierjen e spektaklit popullor me mesazhin shtetëror.

Presidenti Erdoğan e theksoi këtë simbolizëm me një deklaratë të prerë gjatë ceremonisë: “Nëse shpata nxirret nga milli, nuk ka më vend për fjalë.”
Vëzhguesit e interpretuan këtë si një mesazh drejtuar si për audiencën e brendshme, për të ngritur krenarinë kombëtare, ashtu edhe për rivalët rajonalë, duke sinjalizuar gatishmërinë e Türkiyes për të mbrojtur të drejtat e saj detare.

Mesazhi strategjik pas paradës

Përtej flamujve dhe përshëndetjeve, skenimi i paradës nuk ishte thjesht spektakël. Duke e ankoruar Teknofestin tek doktrina e Atdheut Blu, Ankaraja e vendosi sovranitetin detar në qendër të narrativës kombëtare. Doktrina pohon të drejtat e Türkiyes nëpër Egje, Detin e Zi dhe Mesdheun Lindor. Qëllimi i saj është po aq parandalues dhe ligjor sa edhe një deklaratë ambicieje.

Profesor Mesut Hakki Casin, ekspert në të drejtën ndërkombëtare dhe siguri, e përshkruan ceremoninë si “një deklaratë me qëllim”.
Casin thekson se koha e shfaqjes nuk ishte rastësi. 26 gushti shënon si Betejën e Malazgirtit në vitin 1071, ashtu edhe Fitoren e Madhe të vitit 1922. Duke lidhur triumfet e së kaluarës me strategjinë e së tashmes, Erdoğan vetë, duke folur në Malazgirt më herët atë javë, deklaroi: “Nëse shpata nxirret nga milli, nuk ka më vend për fjalë.”

“Mbajtja e këtij operacioni më 26 gusht ishte thellësisht simbolike”, thotë Casin për TRT World. “Këtu jehonë Urdhri Historik i Ataturkut ‘Ushtri, objektivi juaj i parë është Mesdheu!’. Doktrina e Atdheut Blu është vazhdimi qindvjeçar i asaj vizioni.”

Për arkitektët e doktrinës, simbolizmi është vetëm një shtresë. Në thelb, Mavi Vatan ka të bëjë me kapacitetin. Vënia në shërbim e TCG Anadolu, anija e parë amfibe sulmuese dhe platforma më e madhe detare në historinë e Türkiyesë, është qendrore në këtë mesazh.
Admirali në pension Cihat Yayci, arkitekti kryesor i doktrinës Mavi Vatan, hodhi poshtë përpjekjet për të minimizuar rolin e saj.

“TCG Anadolu nuk është thjesht një anije zbarkimi, siç pretendojnë disa”, tha ai për TRT World. “Ajo është një anije amfibe shumëfunksionale, në thelb një bazë lundruese. Ajo mbart forca tokësore, tanke, këmbësori detare, UAV, UCAV, helikopterë dhe, kur të merren, avionë me ngritje vertikale. Ajo ndërthur fuqinë tokësore, ajrore dhe detare në një platformë të vetme.”

Ky kapacitet, argumenton Yayci, e fut Türkiyenë në një kategori elitare brenda NATO-s. “Nga 32 anëtarët e NATO-s, vetëm gjashtë vende zotërojnë aftësinë e vërtetë për projektim fuqie,” thotë ai. “Me TCG Anadolu, Türkiye i bashkohet këtij grupi ekskluziv.”

Sovranitet absolut

Parada mbante gjithashtu një mesazh ligjor. Duke e drejtuar flotën përmes Bosforit, Ankaraja forcoi sovranitetin e saj mbi Ngushticat Turke, një kontroll i sanksionuar nga Konventa e Montreux e vitit 1936.

Casin thekson se kjo nuk ishte një gjest bosh: “Ajo riafirmoi sovranitetin absolut të Türkiyesë mbi Bosforin dhe Dardanelet sipas Konventës së Montreux. Në kontekstin e konfliktit Rusi–Ukrainë, ajo nxjerr në pah rolin e Türkiyesë si një fuqi stabilizuese, duke parandaluar një përshkallëzim më të gjerë NATO-Rusi.”

Yayci vendos theks të barabartë mbi industrinë e mbrojtjes që e bëri të mundur një shfaqje të tillë fuqie.
Vetëm një dekadë më parë, Marina varej nga furnitorët e huaj për anije luftarake, mirëmbajtje dhe armë. Sot, përmes projektit vendas të ndërtimit të anijeve MİLGEM, Türkiye po prodhon korveta, fregata dhe madje edhe sisteme të avancuara radari, sonari dhe raketash brenda vendit.
“Forcat Detare Turke, me dekada përvojë të akumuluar, kanë arritur në këtë pozitë shumë të rëndësishme falë strategjisë sonë kombëtare dhe vendore të industrisë së mbrojtjes,” thotë ai.

Prania e jahtit të restauruar të Ataturkut, Savarona, që lundronte krah anijeve moderne si Anadolu dhe Istanbul, simbolikisht ndërthurte momentin themelues të Türkiyes me ambiciet e saj bashkëkohore.

Siç përfundon profesori Casin, parada ishte “jo thjesht një paradë, por një deklaratë se Türkiye do të mbrojë të drejtat dhe interesat e saj në Mesdhe, Egje dhe Detin e Zi.” Yayci e pasqyron atë në terma më të gjerë: “Nga e kaluara drejt së ardhmes, Türkiye po ndërton një Marinë shprese, e cila mbron, pengon dhe frymëzon.”