Në korrik 2024, hyra në një takim të pazakontë me një udhëheqës të Bashkimit Evropian për të diskutuar situatën në Gaza. Por sapo filloi të fliste, fjalët e tij të para ishin: “Ne (BE) jemi krejtësisht të parëndësishëm.”
Gjithçka që tha atë ditë më la të habitur, për shkak të sinqeritetit dhe kontradiktës së thellë me atë që udhëheqësit evropianë thonë publikisht.
Ndërsa po kalonte tabletin e tij rreth tryezës për të treguar imazhet satelitore që BE-ja kishte mbledhur për lagjet e shkatërruara të Gazës, ai tha: “Izraeli po e fshin vendin sistematikisht për ta bërë Gazën të pabanueshme, në mënyrë që sapo të mbarojë lufta, njerëzit atje të mos kenë asnjë mundësi tjetër veçse të largohen.”
Ai gjithashtu denoncoi hipokrizinë e BE-së: “Ne u japim njerëzve të Gazës ushqim dhe fasho në mëngjes, dhe Izraelit bomba në mbrëmje, kështu që nëse njerëzit vriten, të mos vdesin me stomak bosh, e nëse mbijetojnë, të mund t’i lidhin plagët e tyre.”

Nga ajo bisedë doli në pah një realitet tronditës: shumica e qeverive evropiane i kishin dhënë Izraelit kartë të bardhë për të vazhduar luftën, edhe nëse disa prej tyre bënin thirrje boshe për një armëpushim. Në rastin më të mirë, disa liderë të BE-së po i kërkonin Izraelit të “vriste më pak njerëz”, pra ta mbante numrin e viktimave nën 100, në mënyrë që Gaza të mos dilte më në titujt e mediave.
Por u desh më shumë se një vit nga ky takim që udhëheqësit perëndimorë të fillonin t’i pranonin ato fakte elementare për gjenocidin, ndonëse me fjalë të buta.
Por pse kjo indinjatë filloi vetëm tani, kur ata liderë e dinin gjithmonë se cilat ishin planet e Izraelit?
Që në fillim, Izraeli e kishte bërë krejtësisht të qartë synimin e tij gjenocidal dhe vetë strategjitë që do të përdorte për ta përmbushur këtë qëllim: vrasje masive, uria, shkatërrimi dhe spastrimi etnik. Asgjë që bën Izraeli tani nuk është e re: është vazhdim i një shfarosjeje sistematike.
Ku ishte bota gjatë 19 viteve të kaluara të bllokadës çnjerëzore dhe sulmeve të përsëritura ushtarake?

Justifikimi i bashkëpërgjegjësisë

Kjo dyfytyrësi perëndimore nuk nisi më 7 tetor 2023.
Edhe para se të fillonte gjenocidi i tanishëm, Gaza dhe Palestina ishin qëllimisht të përjashtuara dhe të anashkaluara për vite me radhë. Kombet e Bashkuara kishin deklaruar që në vitin 2018 se bllokada e Izraelit e kishte bërë enklavën të pabanueshme.
Por e vetmja gjë që diskutohej në sallat e pushtetit ishin Marrëveshjet e Abrahamit, të cilat anashkalonin palestinezët, nëse jo i flijonin krejtësisht.
Për një kohë të gjatë, Gaza dilte në tituj vetëm kur Hamasi hidhte raketa. Pushtimi i vazhdueshëm i Izraelit dhe abuzimet ndaj palestinezëve, në Gaza ose në Bregun Perëndimor, as që përmendeshin në mediat perëndimore.

Për muaj pas 7 tetorit, udhëheqësit perëndimorë e shpërfillën qëllimin e shpallur gjenocidal të Izraelit si “emocional” ose “hiperbolik”. Një nga frazat e para që dëgjonim pa pushim në ato takime ishte: “Shoqëria izraelite është në gjendje traume dhe shoku.”
Por “po trauma jonë?” pyesnin palestinezët.
Edhe para 7 tetorit, mbi 90 për qind e fëmijëve në Gaza vuanin nga PTSD-ja, ndërsa shumica e popullsisë vuante nga depresioni. Shumica e palestinezëve kishin kaluar tre luftëra, dhjetë sulme ushtarake dhe dy pushtime tokësore, megjithatë nuk i dëgjon që të bëjnë deklarata gjenocidale.

Edhe para 7 tetorit, vitet 2022 dhe 2023 ishin vitet më të përgjakshme ndonjëherë në Bregun Perëndimor të pushtuar, por sipas “bashkësisë ndërkombëtare”, palestinezët nuk kishin të drejtë të hakmerreshin, të kërkonin drejtësi apo edhe të mbanin mëri ndaj Izraelit.

Një tjetër justifikim që mbante Perëndimi ishte se kritika publike ndaj Izraelit do të sabotonte bisedimet për armëpushim dhe shkëmbimin e të burgosurve, sepse Hamasi do të “forconte qëndrimet” dhe do të bëhej “i pakompromis”.
Pavarësisht raporteve izraelite që tregonin se kryeministri Benjamin Netanyahu ishte ai që po i pengonte për muaj të tërë përpjekjet për armëpushim, dhe se Hamasi ishte treguar fleksibël, ky arsyetim vazhdon të përsëritet edhe sot.

Pse ky zgjim i papritur?

Në fund të majit, palestinezët në Gaza u ndjenë të shpresuar nga një varg deklaratash të forta evropiane që denonconin politikën e urisë të Izraelit. Edhe Gjermania, një nga aleatët më të fortë të Tel Avivit, e theu heshtjen dhe tha se lufta e Izraelit “nuk mund të justifikohet më.”
Pastaj Izraeli sulmoi Iranin, dhe vëmendja e botës kaloi tek përplasjet me raketa dhe dronë mes dy vendeve. Udhëheqësit evropianë nxituan të lavdëronin sulmin e Tel Avivit ndaj Teheranit, duke e paraqitur si një hap drejt parandalimit të Iranit për të fituar bombë bërthamore.
Pas kësaj brohoritjeje për luftën e Izraelit kundër Iranit, fshihej një dëshirë për të zhvendosur vëmendjen nga gjenocidi në Gaza.
Sapo Izraeli nisi të hidhte bomba mbi Iranin, gjenocidi u hoq menjëherë nga axhenda. Kutia ime postare u mbush me njoftime anulimi për gjithçka që kishte të bënte me Palestinën: takime, punëtori, seminare, etj.
U ndie qartë një etje për ta hequr dritën e reflektorëve nga Gaza.

Në fund të korrikut, deklaratat e forta kundër Izraelit u rikthyen. Po ashtu edhe disa veprime konkrete, si vendimi i Gjermanisë për të ndaluar furnizimet ushtarake për Tel Avivin.
Në të dyja rastet, shqetësimi evropian për Gazën nuk ishte asnjëherë një zgjim moral apo një realizim i vonuar i mizorive të Izraelit ndaj palestinezëve.
Ky ndryshim momentumi erdhi si rezultat i tre faktorëve:

Së pari, udhëheqësit perëndimorë prisnin që mbulimi mediatik dhe solidariteti me Gazën të zbehej. Por tepria dhe përshkallëzimi i mizorive nga Izraeli bënë të kundërtën; e zhvendosën opinionin publik globalisht. Protestat në vende si Holanda, Australia dhe Britania e Madhe tërhoqën gjithnjë e më shumë pjesëmarrës. Fjala “gjenocid” hyri në mediat kryesore, pavarësisht fushatës së paprecedentë të prodhimit të konsensusit dhe fshehjes së krimit.

Së dyti, udhëheqësit izraelitë u bënë të paarsyeshëm nga ndjenja e pandëshkueshmërisë pas fitores së Trump dhe heshtjes së Perëndimit. Për vite, liderët perëndimorë e kishin hedhur poshtë gjuhën gjenocidale të Izraelit si “zemërim pas 7 tetorit.” Por pas 22 muajsh me deklarata të tilla, sidomos ato më specifike, si bllokimi i ndihmës humanitare apo “shkatërrimi i gjithçkaje që mbetet në Gaza”, u bë e pamundur të maskoheshin më si “retorikë emocionale”.

Së treti, për vite, Perëndimi i paraqiste fotot e fëmijëve të vrarë si “dëm kolateral” apo “aksidente tragjike”. Por pamjet tronditëse të fëmijëve të uritur deri në vdekje nuk mund t’i fajësonin më Hamasin, sidomos kur Izraeli vetë krenohej për urinë e popullatës së Gazës. Dhe kur çdo agjenci e OKB-së dhe qindra organizata paralajmëronin për urinë e detyruar që po shtynte me qindra mijëra drejt vdekjes së sigurt.

Manovra të pavlera PR

Edhe përballë krimeve të pamohueshme kundër njerëzimit si uria apo shfarosja masive, shumica e udhëheqësve perëndimorë preferojnë të përdorin zërin pasiv “Gazet janë duke u uritur/duke vdekur” në vend të “Izraeli po i urit/po i vret Gazet.”
Kjo është një zgjedhje e qëllimshme sepse emërtimi i Izraelit si autor do t’i detyronte ligjërisht ato qeveri të vendosnin sanksione, të pezullonin shitjet e armëve dhe të ushtronin presion ndaj Izraelit për t’i ndalur mizoritë.

Në mënyrë të ngjashme, veprimet e atyre shteteve janë të kuruara me kujdes, të kufizuara në përmasë dhe boshe në pasoja. Në maj, kur BE njoftoi një rishikim të klauzolës së të drejtave të njeriut në marrëveshjen e saj me Izraelin, pati tituj dhe lindi një fije optimizmi. Por ky ishte rishikimi i tretë brenda 12 muajsh, pas dy të mëparshmëve që tashmë e kishin fajësuar Izraelin.

Njoftimi i fundit i Gjermanisë për pezullimin e disa armëve për Izraelin që mund të përdoren në Gaza ishte po aq bosh. Kanadaja bëri një deklaratë të ngjashme në 2024, vetëm që në korrik të mësohej se armët po vazhdonin të rridhnin nga Otava në Tel Aviv pavarësisht embargos.

Modeli është i qartë: qeveritë perëndimore ende përpiqen të fitojnë kohë përmes deklaratave retorike dhe manovrave PR për të shpëtuar fytyrën dhe për të regjistruar “kundërshtime formale” ndaj gjenocidit të Izraelit, ndërkohë që nuk bëjnë asgjë serioze për ta ndalur dhe madje vazhdojnë ta mundësojnë.
Këto gjeste nuk janë thyerje të guximshme me status quo-në, por manovra të zgjuara për ta ruajtur atë. Qeveritë perëndimore vazhdojnë ta trajtojnë vuajtjen e palestinezëve si një krizë për t’u menaxhuar, jo si një urgjencë morale për t’u ndërprerë.