Ministri i Jashtëm turk Hakan Fidan u bëri thirrje të premten komunitetit ndërkombëtar të njohë realitetet në Gaza dhe të mbajë Izraelin përgjegjës për krime kundër njerëzimit si “hapi i parë drejt një bote më të drejtë.”
Fidan i bëri komentet në një konferencë të organizuar nga Instituti i Çështjeve Ndërkombëtare (IAI) me qendër në Romë, një nga grupet kryesore të ekspertëve në Itali, ku ai vlerësoi zhvillimet aktuale ndërkombëtare dhe iu përgjigj pyetjeve.
Fidan nënvizoi se Türkiye dhe Italia nuk janë vetëm fqinjë në Mesdhe, por edhe aleatë të NATO-s dhe partnerë të G20-ës, duke theksuar se të dy vendet kontribuojnë për stabilitetin në Mesdhe dhe Afrikë.
“Partneriteti i Türkiyes me Italinë shtrihet si krahët e një shqiponje nëpër Mesdhe dhe Afrikën e Veriut ... Nuk është një aleancë e rastësishme. Është një entitet strategjik i lindur nga historia e përbashkët, gjeografia e përbashkët dhe e ardhmja e përbashkët”, tha ai.
Fidan theksoi se në një kohë të ndryshimeve globale, bashkëpunimi Türkiye-Itali është më jetik se kurrë, duke vënë në dukje se të dyja kanë kapacitetin për të formësuar zhvillimet në rajon dhe përtej tij.
Ai e vuri në dukje Italinë si një nga partnerët ekonomikë kryesorë të Türkiyes me potencialin për të zgjeruar bashkëpunimin në mbrojtje, industri, energji, shkencë dhe lidhshmëri.
Diplomati i lartë turk përmendi rolin e Türkiyes në NATO dhe stërvitjet e përbashkëta me Italinë, përfshirë kundër-terrorizmin dhe ndarjen e inteligjencës, dhe tha se nën vizionin e Presidentit turk Recep Tayyip Erdoğan dhe Kryeministres italiane Giorgia Meloni, bashkëpunimi në Afrikë mund të forcohet.
Fidan lavdëroi mbështetjen e Italisë për ofertën e Türkiyes për BE, duke theksuar sfidat e politikës së jashtme të bllokut dhe rolin e Romës në rinovimin e lidhjeve BE-Türkiye.
Kryediplomati theksoi se prania e Türkiyes në tryezën e BE-së është vendimtare për stabilitetin e Evropës dhe bëri thirrje për lidership të përbashkët proaktiv me Italinë në Mesdhe dhe Afrikën e Veriut, duke adresuar migracionin, investimin në Afrikë dhe reformimin e sistemit ndërkombëtar së bashku me qeveritë dhe shoqërinë civile.
Hapat e parë drejt një bote më të drejtë
Fidan tha se Gaza do të jetë gjithashtu në agjendë gjatë javës së nivelit të lartë të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në fund të këtij muaji.
“Gaza është testi i vërtetë për komunitetin ndërkombëtar për të dalluar të drejtën nga e gabuara. Njohja e realitetit në Gaza dhe ekspozimi i krimeve të Izraelit kundër njerëzimit janë hapat e parë drejt një bote më të drejtë”, tha ai. “Nuk ka nevojë të zbusim fjalët tona. Izraeli po kryen gjenocid në Gaza. Ne po mbledhim të gjitha vendet e ndërgjegjes në anën e njerëzimit. Në këtë drejtim, mbështetja e zëshme e Italisë do të jetë më vendimtare se kurrë.”
Në përgjigje të një pyetjeje, Fidan tha se Izraeli nuk kërkon një zgjidhje por territor, dhe shtoi se nëse siguria do të ishte shqetësimi i Izraelit, një zgjidhje me dy shtete tashmë do të ekzistonte.
Ai e përshkroi situatën si “një iluzion të krijuar nga Izraeli … në fakt, është bërë e qartë se në afat të gjatë ata kanë qenë pas më shumë toke dhe kurrë nuk kanë hequr dorë nga ai objektiv.”
Fidan tha se dinamika e sigurisë në Gjirin mund të ndryshojë, duke vënë në dukje se edhe ShBA-jq nuk mund të garantojë plotësisht sigurinë lidhur me Izraelin, pasi politikat e tij përjashtohen nga objektivat amerikane, gjë që nxit frikë në shtetet e Gjirit.
Ai vuri në dukje se pas sulmeve të Izraelit mbi Katarin këtë javë “nuk duhet të jetë një surprizë të shohësh se një diskutim i ri po zhvillohet në Gjirin në lidhje me mënyrën se si të ripërcaktohet siguria rajonale” dhe se si të rishikohen bashkëpunimi dhe objektivat, dhe të lidhet siguria rajonale me përparësitë më të gjera gjeostrategjike.
Për Sirinë, ai deklaroi: “Ne duhet të bëjmë më të mirën për të ndihmuar qeverinë siriane që të rimëkëmbet për të ofruar shërbime bazë për popullin e saj, përfshirë sigurinë dhe mbrojtjen.”
“Izraeli do të donte të shihte fqinjë të ndarë, të fragmentuar, të dobët”, tha ai dhe theksoi se politika e Izraelit duhet të ndryshojë, duke argumentuar se stabiliteti rajonal dhe prosperiteti i ndërsjellë janë thelbësorë për sigurinë afatgjatë, dhe shfrytëzimi i paqëndrueshmërisë së të tjerëve mund të duket i dobishëm në afat të shkurtër, por paraqet rreziqe serioze strategjike.
Ai shtoi se arritja e stabilitetit në Siri është thelbësore për paqen dhe sigurinë e Evropës.
Fidan theksoi se komuniteti ndërkombëtar dhe shtetet rajonale duhet të “qëndrojnë besnikë angazhimeve të tyre origjinale, të cilat janë stabiliteti, uniteti dhe prosperiteti në Siri,” duke paralajmëruar se përndryshe miliona refugjatë do të mbeten dhe Siria mund të bëhet një burim paqëndrueshmërie.
