Dowladda Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo ayaa u yeertay safiirka Uganda kadib markii Kampala ay dhowaan go’aansatay in dib loo furo xuduudda dhulka ee ay la wadaago bariga Congo, goobaha ay maamulaan fallaagada M23.
Wasiiradda Arrimaha Dibadda ee Congo, Therese Kayikwamba Wagner, ayaa u yeertay safiirka Uganda, Farid Kaliisa, si ay ugu sheegto in dowladdeedu ay ka xun tahay tallaabooyinka cusub ee ay ku tilmaantay "kuwa walaac leh," sida ku cad bayaan rasmi ah oo ka soo baxay wasaaradda.
Intii lagu guda jiray wada hadallada, Wagner waxay si cad u muujisay in dowladda Congo ay ka go’an tahay ilaalinta madax-bannaanideeda iyo dhulkeeda, iyadoo mar kale xustay in aysan aqbaleyn wax ku xadgudbaya midnimada dhuleed ee dalka.
Arrintan ayaa timid maalmo ka dib markii Chris Magezi, kaaliyaha milatari ee Taliyaha Ciidanka Difaaca ee Uganda (UPDF), uu sheegay in xuduudaha u dhexeeya Uganda iyo Congo — gaar ahaan Bunagana iyo Ishasha ee ay ka taliyaan M23 — la furay 10-kii Luulyo, kadib amar kasoo baxay Madaxweyne Yoweri Museveni.
Fallaagada M23 ayaa kordhiyay weeraradooda bariga Congo tan iyo bishii Nofeembar 2021. Kooxdan oo lagu eedeeyo inay taageero ka helaan dowladda Rwanda, ayaa hadda gacanta ku haysa dhul ballaaran oo ku yaalla bariga dalka Congo.
Xuduudahan ayaa markii hore la xiray dhammaadkii Janaayo kadib markii M23 ay la wareegeen magaalada Goma, oo ah caasimadda gobolka North Kivu. Fallaagadu waxay sidoo kale qabsadeen isgoyska xuduudda ee Bunagana bishii Juun 2022. Gobolka North Kivu wuxuu muhiim u yahay dhaqaalaha Uganda maadaama uu yahay suuq weyn oo lagu iibgeeyo badeecooyin Uganda laga keeno.
Khubarada siyaasadda iyo amniga ayaa ka digay in dib u furista xuduudaha ay si toos ah u xoojin karto dhaqaale ahaan M23, iyagoo canshuurta ka qaadan kara badeecooyinka galaya Congo, taasoo si weyn uga careysiisay dowladda Kinshasa.
Todobaadkii hore, taliyaha cusub ee gobolka North Kivu, Jeneraal Evariste Kakule Somo, ayaa u yeeray diblumaasi Ugandhees ah oo madax ka ah xafiiska xiriirka ee North Kivu, si loo weydiiyo sababta Uganda kaligeed u go’aansatay inay xuduudaha furto iyada oo aan wax la tashiyo ah la yeelan mas’uuliyiinta Congo.
