Watu wamejitolea na kuanza kufanya usafi katika mitaa ya mji mkuu wa Sudan, Khartoum, ambapo nyumba zimejaa mashimo ya risasi, huku miti iliyoanguka ikiziba baadhi ya barabara, na nyaya za umeme kukatika.

Hii ni juhudi ya kwanza ya ujenzi upya wa mji tangu vita vilipoanza zaidi ya miaka miwili iliyopita kati ya jeshi la Sudan na Kikosi cha Msaada wa Haraka (RSF), ambavyo vimeharibu miundombinu ya mji mkuu.

Ujenzi huu unaongozwa na mashirika ya serikali na vikundi vya vijana waliojitolea ambavyo vimeanza kurekebisha hospitali, shule, na mitandao ya maji na umeme.

Umoja wa Mataifa unakadiria kuwa ukarabati wa miundombinu muhimu ya mji mkuu utagharimu takriban dola milioni 350, huku ujenzi kamili wa Khartoum ukitarajiwa kuchukua miaka mingi.

Umoja wa Mataifa unatarajia hadi watu milioni mbili kurudi Khartoum kufikia mwisho wa mwaka huu.

"Tunafanya kazi kurejesha miundombinu ya serikali," alisema mjumbe wa kujitolea Mostafa Awad.

Mabomu ambayo hayajalipuka

Umoja wa Mataifa unaonya kuwa Khartoum imejaa mabomu ambayo hayajalipuka, na mwezi huu umesema mabomu ya ardhini yamegunduliwa kote mji mkuu.

Vita vya Sudan vimeua maelfu ya watu, kuwafukuza watu milioni 13, na kuliingiza taifa hilo katika mgogoro mbaya zaidi wa njaa na wakimbizi duniani.

Takriban wakazi milioni nne walihamishwa kutokana na mapigano Khartoum kabla ya jeshi kufanikiwa kuiondoa RSF kutoka mji huo mnamo Machi.

"Nyaya zote zimeondolewa kutoka kwenye nyumba, mabomba yote yameharibiwa," alisema Luca Renda, mratibu wa Umoja wa Mataifa wa masuala ya kibinadamu, akielezea uporaji wa kimfumo wa vitu vidogo na vikubwa.

Sehemu kubwa ya Khartoum haina umeme, na bila usambazaji wa maji wa kuaminika, mlipuko wa kipindupindu ulitokea msimu wa joto mwaka huu. Maafisa wa afya waliripoti hadi kesi mpya 1,500 kwa siku mnamo Juni, kulingana na Umoja wa Mataifa.

Katika ziara yake ya kwanza Khartoum mwezi uliopita, Waziri Mkuu wa Sudan aliahidi juhudi kubwa za kurejesha hali ya kawaida.

"Khartoum itarudi kuwa mji mkuu wa taifa wenye fahari," alisema Kamil Idris.

‘Maisha bado ni magumu’

Serikali imeanza kupanga kurejea kutoka mji wake wa muda wa vita, Port Sudan. Jumanne, ilitangaza kuwa eneo la kati la Khartoum - ambalo ni kitovu cha biashara na serikali lililoharibiwa - litahamishwa na kupangwa upya.

Maelfu ya wakazi ambao tayari wamerudi, wanasema maisha bado ni magumu, lakini kuna sababu ya matumaini.

"Kwa kweli, kuna maboresho katika hali ya maisha," alisema Ali Mohamed, ambaye amerudi hivi karibuni.

"Kuna utulivu zaidi sasa, na huduma za kweli zinaanza kurejea, kama maji, umeme na hata huduma za msingi za matibabu."