Flanka lindore e NATO-s ka pasur dy njoftime të menjëhershme të aeroplanëve gjatë dy ditëve të fundit, duke ngritur pyetje nëse lufta në Ukrainë po afrohet përsëri afër kufijve të Aleancës — edhe pse Kievi dhe aleatët e tij po diskutojnë mundësinë e një procesi paqeje.

Të enjten, ushtria polake njoftoi se lëshoi aeroplanë luftarakë për të siguruar hapësirën ajrore pas sulmeve ruse me raketa afër kufirit të saj. Sipas Komandës Operacionale të Polonisë, aeroplanët polakë dhe aleatë u vënë në gatishmëri, sistemet e mbrojtjes ajrore u ngritën në nivelin më të lartë dhe aeroplanët reagues u dërguan në fluturim. Zyrtarët theksuan më vonë se nuk pati shkelje të hapësirës ajrore të Polonisë.

Ky vendim pasoi një tjetër incident vetëm disa orë më herët përgjatë flankës jugore të NATO-s. Në Rumani, dy Eurofighter Typhoons gjermane të vendosura në bazën ajrore Mihail Kogalniceanu u ngritën për të monitoruar qiellin, ndërsa Rusia lëshoi gjatë natës një sulm masiv me dronë dhe raketa, duke goditur infrastrukturën pranë lumit Danub në Ukrainë, afër kufirit me Rumaninë. 

Ministria e Mbrojtjes e Rumanisë konfirmoi se aeroplanët u dërguan si masë paraprake, por theksoi se asnjë projektile ruse nuk hyri në territorin e NATO-s.

Autoritetet ukrainase e përshkruan sulmin rus si një nga sulmet ajrore më të mëdha të vitit. Presidenti Volodymyr Zelenskyy raportoi se dhjetra raketa balistike dhe dronë ishin lëshuar në të gjithë vendin, shumica e të cilëve kishin targetuar  Odessan dhe rajone të tjera perëndimore.

"Ruset e kryen këtë sulm sikur nuk ka ndryshuar asgjë, sikur nuk ka asnjë përpjekje globale për të ndaluar këtë luftë," tha Zelenskyy.

"Kjo kërkon një përgjigje. Ende nuk ka asnjë sinjal nga Moska se ata kanë vërtet ndërmend të angazhohen në negociata të vërteta dhe të përfundojnë këtë luftë."

Ndërkohë, Forca Ajrore e Ukrainës njoftoi se më shumë se 60 dronë të stilit Shahed u ndaluan.

Për liderët politikë të Varshavës, Moska po nxit me qëllim tensionet.

Ministri i Mbrojtjes i Polonisë, Wladyslaw Kosiniak-Kamysz, paralajmëroi se Rusia po "provokon sërish shtetet e NATO-s", duke treguar mbetje — të mundshme nga një dron Shahed — që ranë në një fushë në Poloninë lindore këtë javë.

 Ai tha se incidenti kishte ngjashmëri me rastet kur dronët rusë fluturuan në Lituani dhe Rumani — të dyja vende anëtare të NATO-s.

Sipas ministrit polak të Mbrojtjes, koha e këtij incidenti përputhej me bisedimet që po zhvilloheshin për mundësinë e një marrëveshjeje paqeje për Ukrainën.

Këto bisedime duket se po kalojnë në një fazë të re.

 Zelenskyy tha këtë javë se Kievi pret që arkitektura e garancive të sigurisë të finalizohet brenda shtatë deri dhjetë ditëve, pas të cilave ai mund të takohet me Vlladimir Putinin e Rusisë.

Ai gjithashtu përmendi mundësinë që Presidenti i ShBA-së, Donald Trump, të bashkohet në një samit trilateral, duke përmendur Zvicrën, Austrinë dhe Türkiye  si mundësitë për t'u bërë mikpritës.

Megjithatë, kjo ndodh në një kontekst të një modeli të pasgoditjeve të afërta që mbajnë nervat rajonale të tensionuara.

Në nëntor 2022, një shpërthim në fshatin polak Przewodow — që më vonë u gjet se ishte shkaktuar nga një raketë mbrojtëse ajrore ukrainase — ngjalli fillimisht frikën e një sulmi rus që mund të kishte aktivizuar nenin e mbrojtjes kolektive të NATO-s.

Një vit më vonë, komandantët polakë thanë se një raketë ruse tip kryqëzimi kaloi përkohësisht 40 kilometra në hapësirën ajrore të Polonisë, para se të kthehej në Ukrainë.

Incidentet e fundit, ndonëse nuk janë shkelje direkte, pasqyrojnë ngushtimin e hapësirës së sigurisë ndërsa bombardimet ruse dhe ukrainase intensifikohen përgjatë kufijve të NATO-s. Polonia dhe Rumania ndajnë një kufi me Ukrainën.

Analistët ushtarakë vërejnë se dislokimi i aeroplanëve gjermanë në Rumani është pjesë e një misioni të ri të mbikëqyrjes ajrore të NATO-s, ndërsa Polonia vazhdon t'i presë rotacionet aleate, përfshirë dislokimin e F-35 më vonë këtë vit.

Për momentin, as NATO-ja dhe as Rusia nuk duken të kenë ndërmend të çojnë këto përplasje të shpeshta në një përballje të hapur.

Trump i tha Fox News të martën se shpresonte që Putin do të "jetë i mirë" dhe do të shkojë përpara për të përfunduar luftën në Ukrainë, por pranoi se ishte e mundur që presidenti rus të mos dëshironte të bëjë një marrëveshje.

"Do ta mësojmë për Presidentin Putin në dy javët e ardhshme... Është e mundur që ai të mos dëshirojë të bëjë një marrëveshje," tha Trump, duke shtuar se Putin përballet me një "situatë të vështirë" nëse kjo nuk është e vërtetë.