Wafanyakazi wa shughuli za kibinadamu kote ulimwenguni wanauawa kwa idadi ambayo haijawahi kushuhudiwa huku ufadhili ukipungua, na kuwaacha mamilioni ya raia hatarini, Umoja wa Mataifa na mashirika ya misaada yamesema wakati wa kuadhimisha Siku ya Kimataifa ya Kibinadamu.
Sudan imekuwa moja ya maeneo hatari zaidi kwa wafanyakazi wa misaada duniani, ambapo zaidi ya wafanyakazi 120 wa kibinadamu wameuawa tangu vita vya wenyewe kwa wenyewe vilipoanza mwezi Aprili 2023, kulingana na Umoja wa Mataifa.
"Vifo vyao ni doa kwenye dhamiri yetu ya pamoja na ni ukumbusho wa hatari unaoongezeka kuwakumba wale wanaotoa msaada wa kuokoa maisha," alisema Luca Renda, mratibu wa misaada ya kibinadamu wa Umoja wa Mataifa nchini Sudan, katika taarifa yake Jumanne.
Kulingana na takwimu za Usalama wa Wafanyakazi wa Misaada, matukio mbalimbali dhidi ya wafanyakazi wa misaada yaliongezeka katika nchi 21 mwaka 2024 ikilinganishwa na mwaka uliopita, huku vikosi vya serikali na washirika wao wakiwa wahusika wakuu wa mashambulizi hayo.
Barani Afrika, idadi kubwa ya mashambulizi makubwa yaliripotiwa Sudan (64), Sudan Kusini (47), Nigeria (31), na Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (27), kulingana na takwimu.
Kuhusu mauaji, Sudan, ambako vita vya wenyewe kwa wenyewe bado vinaendelea, ilikuwa ya pili baada ya Gaza na Ukingo wa Magharibi, ambapo wafanyakazi wa misaada 60 walipoteza maisha mwaka 2024.
Rekodi ya wafanyakazi wa misaada 383 waliuawa duniani kote mwaka 2024, Umoja wa Mataifa ulisema, huku wahusika wakuu wa mauaji hayo wakiwa ni maafisa wa serikali. Idadi hiyo iliongezeka kwa theluthi moja ikilinganishwa na mwaka uliopita.
"Ninaweza kusema kwa uhakika kwamba hatujawahi kuona hali ya kutisha kama tunayoiona sasa. Tunaona mfumo mzima wa kibinadamu ukikaribia kusambaratika ikiwa hakutakuwa na makubaliano kuhusu kuulinda na kuunga mkono," alisema Raquel Ayora, Mkurugenzi Mkuu wa MSF Hispania, alipokuwa akizungumza na TRT Afrika, akirejelea mauaji ya wafanyakazi wa MSF wakati wa vita vya wenyewe kwa wenyewe nchini Ethiopia mwaka 2021 na ukatili wa Israel huko Gaza.
"Tunaona mwelekeo wa kutisha wa mataifa, maafisa wa serikali, kukuza simulizi za kupotosha na kudhalilisha mashirika yanayojitahidi kutoa huduma za kuokoa maisha kwa raia katika hali za migogoro, wakiyashutumu kuwa sehemu ya migogoro hiyo," aliongeza.
Siku ya Kimataifa ya Kibinadamu huadhimishwa kila mwaka tarehe 19 Agosti ili kuwakumbuka wafanyakazi wa kibinadamu waliouawa au kujeruhiwa wakiwa kazini na kuwaheshimu wale wanaoendelea kutoa msaada wa kuokoa maisha licha ya hatari wanazokumbana nazo.
"Siku hii ilitengwa ili kuongeza uelewa kuhusu kazi wanayofanya wahudumu wa kibinadamu kote ulimwenguni. Wahudumu wa kibinadamu wanapaswa kujitolea kwa misingi ya ubinadamu. Hii inaongoza kazi yao popote wanapofanya kazi," alisema Aliyu Dawobe, msemaji wa Kamati ya Kimataifa ya Msalaba Mwekundu nchini Nigeria, alipokuwa akizungumza na TRT Afrika.
Shirika hilo liko mstari wa mbele likitoa msaada kwa raia walioathiriwa na wimbi la hivi karibuni la mashambulizi ya kigaidi kaskazini-mashariki mwa Nigeria, ambako zaidi ya watu milioni 3.7 wanakabiliwa na njaa na zaidi ya milioni nane wamepoteza makazi yao.
Alisema kumekuwa na dharau ya wazi kwa sheria za vita zinazolinda raia na wafanyakazi wa kibinadamu katika hali za migogoro. Mwaka 2018, wenzake wawili walitekwa nyara na hatimaye kuuawa na kundi la wanamgambo.
"Mradi wahusika wa silaha hawataelewa vizuri sheria za kibinadamu, hili litaendelea kutokea," Dawobe aliiambia TRT Afrika.
Wafanyakazi wengi wa misaada waliouawa duniani kote walikuwa wafanyakazi wa kitaifa waliokuwa wakihudumia jamii zao, ambao walishambuliwa wakiwa kazini au majumbani mwao, kulingana na Umoja wa Mataifa.
Umoja wa Mataifa ulisema juhudi za kibinadamu kote ulimwenguni zimekumbwa na upungufu wa ufadhili wa kihistoria, zikiwa na upungufu wa asilimia 40 ikilinganishwa na wakati kama huo mwaka uliopita.
"Kwa bahati mbaya, kupungua kwa fedha kumepelekea wahudumu wengi wa kimataifa wa kibinadamu kuondoka kaskazini-mashariki mwa Nigeria, na kutuacha bila chaguo ila kubeba mzigo wa watu walioathirika," Dawobe alisema.
