Dhaqaalaha Israa’iil ayaa la kulmaya culeysyo dhaqaale oo ka dhashay dagaalka 12-ka maalmood socday ee ay la galeen Iiraan, iyadoo kharashaadka dagaalka lagu qiyaasay boqolaal milyan oo doollar, sida laga soo xigtay khubarada iyo warbaahinta.

Sida ay qortay mareegta Financial Express, Israa’iil waxay ku bixisay ku dhawaad $5 bilyan toddobaadkii ugu horreeyay ee weerarada ka dhanka ah Iiraan, iyadoo kharashaadka maalinlaha ah ee dagaalka lagu qiyaasay $725 milyan. $593 milyan oo ka mid ah ayaa loo isticmaalay weerarada, halka $132 milyanna loo qoondeeyay difaaca iyo abaabulka ciidanka.

Wargeyska Wall Street Journal ayaa sheegay in kharashaadka maalinlaha ah ee nidaamyada difaaca lidka gantaallada cirka uu u dhexeeyay $10 milyan ilaa $200 milyan.

Sida uu sheegay Machadka Siyaasadda Dhaqaalaha ee Aaron oo ku yaalla Israa’iil, haddii weeraradu sii socon lahaayeen muddo bil ah, kharashaadka guud waxay gaari lahaayeen in ka badan $12 bilyan.

Naser Abdelkarim, oo ah bare ka tirsan Jaamacadda Mareykanka ee Falastiin, ayaa sheegay in dagaalku uusan kaliya saameyn ku yeelan kharashaadka milatariga ee Israa’iil, balse sidoo kale uu saameeyay wax soo saarka dalka. Wuxuu tilmaamay in dagaalka, si toos ah iyo si dadbanba, uu Israa’iil ku kici karo ilaa $20 bilyan.

Abdelkarim wuxuu sheegay in la saadaalinayo in miisaaniyadda Israa’iil ay kororto boqolkiiba 6, iyadoo magdhowga la siinayo muwaadiniinta waxyeelladu soo gaartay uu sii xumeyn doono xaaladda maaliyadeed ee dalka.

Tirada dadka Israa’iiliyiinta ah ee guryahooda ka barakacay toddobaadkii ugu horreeyay ayaa ka badatay 10,000, halka 36,465 qof ay dalbadeen magdhow, sida ay sheegtay Waaxda Canshuuraha Israa’iil.

Abdelkarim wuxuu sheegay in dowladda Israa’iil ay ka fiirsaneyso saddex tallaabo oo ay ku dabooli karto miisaaniyadda sii kordhaysa, kuwaasoo kala ah: in la dhimo kharashaadka dadweynaha ee caafimaadka iyo waxbarashada, in la kordhiyo canshuuraha, ama in la amaahdo lacag, taasoo kordhin karta saamiga deynta dadweynaha ee dakhliga qaranka in ka badan boqolkiiba 75.

Wasaaradda Maaliyadda Israa’iil ayaa shaacisay in ilaha dhaqaale ee dalku ay si xawli ah u sii yaraanayaan, iyadoo codsatay in $857 milyan loo wareejiyo Wasaaradda Difaaca, halka sidoo kale la codsaday in $200 milyan laga jaro wasaaradaha caafimaadka, waxbarashada, iyo adeegyada bulshada.

Wargeyska Globes ee ka faallooda arrimaha dhaqaalaha Israa’iil, ayaa sheegay in inta badan lacagahaas loo isticmaali doono daboolidda kharashaadka shaqaalaha milatariga. Waxaa sidoo kale la sheegay in 450,000 oo ciidamo keyd ah loo yeeray si ay uga qeyb qaataan abaabulka ballaaran ee dagaalka.

Abdelkarim wuxuu sheegay in sicirka shekel-ka Israa’iil uu hoos ugu dhacay 3.7 marka loo eego doollarka Mareykanka markii dagaalku billowday, balse uu dib ugu soo hagaagay 3.5, isagoo tilmaamay in daciifidda doollarka iyo wax-kala iibsiga mala-awaalka ah ay door ku lahaayeen soo kabashadan yar.

Argagaxa maalgashadayaasha ayaa culeys saaraya dhaqaalaha Israa’iil

Khubarada ayaa ka digaya in heerka kobaca dhaqaalaha Israa’iil uu hoos u dhici karo, shaqo la’aantuna ay kordhi karto, halka heerarka saboolnimaduna uu sii kordhi doono haddii colaadda ay sii socoto.

Iiraan ayaa bartilmaameedsatay kaabayaasha muhiimka ah ee Tel Aviv iyo Haifa, oo ay ku jirto weerar sababay in la xiro Bazan, oo ah warshadda ugu weyn ee sifeynta saliidda ee Israa’iil, taasoo keentay khasaaro lagu qiyaasay $3 milyan maalintii, sida uu qoray Financial Times.

Garoonka diyaaradaha ee Ben Gurion ayaa hakiyay howlihii caadiga ahaa kadib weerarada aargudashada ee Iiraan. Garoonkan oo caadiyan maamula 300 duulimaad iyo 35,000 oo rakaab ah maalintii ayaa dib u furmay Axaddii si loogu adeego dadka dib loo celinayo, taasoo keeni karta khasaaro dhaqaale oo intaas ka sii badan.

Hakinta garoonka ugu weyn ee dalka ayaa ku soo beegantay iyadoo shirkadda qaran ee diyaaradaha Israa’iil, El Al, ay joojisay duulimaadyadii oo ay diyaaradihii u weecisay meelaha kale si looga hortago khataraha weerarada. Duulimaad u socday Paris ayaa loo weeciyay maamulka Giriigga ee Qubrus, halka mid kale oo u socday Bangkok uu ku degay Rome.

Kharashaadka hawlgalka ee dhacdadan oo keliya ayaa lagu qiyaasay inay gaari karto ilaa $6 milyan.

Suuqyada maaliyadeed ayaa sidoo kale la kulmay hoos u dhac ka dhashay xiisadaha milatari, sida weeraradii gantaallada Iiraan ee dhawaan ku dhacay suuqyada dheemanka ee Israa’iil, oo ah qayb ka ah 8 boqolkiiba dhoofinta guud ee Israa’iil.

Sida uu sheegay Machadka Dheemanka ee Israa’iil, weeraradan ayaa walaac ka abuuray Suuqa Saamiyada ee Tel Aviv. Hoos u dhaca saamiyada ayaa sababay cabsi soo wajahday maalgashadayaasha, taasoo keentay iibsi degdeg ah oo sii xoojiyay hoos u dhaca suuqa, taasoo khatar gelisay xasilloonida dhaqaale ee muddada gaaban.