Rusiyä Waşington belän mönäsäbätlärneñ "bozıluı" arqasında Amerika Quşma Ştatları belän sigez ay êçendä möddäte betäçäk soñğı atom-töş kileşüne qotqaru mömkinlegeneñ tübän buluın uylıy. Bu belderü Rusiyäneñ qoral kontrol idaräseneñ yuğarı däräcäle räsmi zatınıñ comğa könge äñgämäse waqıtında citkerelde.
Rusiyä tışqı êşlär ministrı urınbasarı Sergey Ryabkov “TASS” xäbär agentlığına birgän äñgämäsendä AQŞ İlbaşı Donald Tramp täqdim itkän "Altın gömbäz" raketa saqlanu proyektınıñ "tirän totrıqsızlaştıruçı" faktor buluın häm qoral kontrole mäs’äläsendä yaña, xäl itelüe qatlawlı kirtälär tudıruın äytte.
Ryabkovnıñ belderüe ike il arasındağı strategik xärbi qoral sanın çikläwçe soñğı atom-töş qoralları kileşüe bulğan “New START” kileşüeneñ kiläçägenä qarata Mäskäwneñ xäzergä qädärge iñ pessimistik bäyäläwläre arasında urın aldı.
Rusiyä İlbaşı Vladimir Putin, Ukrainağa kürsätelgän AQŞ yärdämen säbäp itep, 2023nçe yılda Rusiyäneñ “Yeni START”tağı qatnaşuın tuñdırğan, läkin xärbi qoral başları, raketalar häm awır bombalawçı oçqıçlar turındağı kileşü limitlarına bäyle bulaçaqların beldergän ide.
Fäqät bu kileşüneñ kiläse yılnıñ 5nçe fevral könne waqıtı tulğanda ozınaytılmağan yäki urınına yaña kileşü tözelmägän oçraqta iminlek belgeçläre monıñ häm Ukrainadağı bäreleşlär arqasında xalıqara kiyerenkelek iñ yuğarı noqtada bulğan häm dä Putin belän Trampnıñ öçençe bötendönya suğışı ixtimalına iğtibarnı yünältkän ber çorda yaña qorallanu yarışın başlatıp cibärä alaçağınnan borçıla.
Qoral kontrole mäs’äläsendä avtoritet bulıp qabul itelgän Amerikan ğalimnäre federaśiyäsenä kürä, Rusiyä kileşü limitlarınnan waz kiçkän oçraqta teoretik räweştä atom-töş qoralları külämen 60%qa kübäytä ala.
Rusiyä-AQŞ mönäsäbätlären "tulısınça cimerelgän" bularaq bäyäläwçe Ryabkov Rusiyäneñ “TASS” xäbär agentlığına: "Xäzerge şartlarda “New START”nıñ böten mäğnäse belän yañadan başlatıluı öçen nigez yuq. Häm kileşü waqıtınıñ yaqınça sigez ay êçendä betäçägen küz aldına kitergän oçraqta mondıy sśenariyneñ çınlığı turında söyläşü tora-bara mäğnäsen yuğalta”, - dip äytte.
"Älbättä, AQŞnıñ berniçä törle räweştä qullanğan häm tözegän “Altın gömbäz” kebek bik nıq totrıqsızlaştıruçı programmalar atom-töş qoral kontrole ölkäsendä potenśial kereşülärneñ konstruktiv itep yasaluın qatlawlandırğan östämä, xäl itelüe awır kirtälär tudıra”, - dip östäp quydı.
Tramp uzğan ayda Qıtay belän Rusiyädän yasala alınaçaq yanawlarnı totqarlaw maqsatınnan çığıp yözlägän iyärçen çeltäre yärdämendä raketalarnı bilgeläwçe, küzätüçe häm zarur bulğan çaqta yuqqa çığaraçaq 175 milliard dollarlıq “Golden Dome” proyektı öçen dizayn saylawın beldergän ide.
Analitiklar bu iniśiativanıñ ğälämneñ xärbi maqsatlar belän qullanuın kisken räweştä arttıra alaçağın häm başqa illärne oxşaş sistemalarnı urnaştıruğa yäki raketa qalqanın uza alaçaq tağın da qamilläşterelgän qorallarnı êşläp çığaruğa täşvik itä alaçağın äytä.
Rusiyä xärbi zaruriyät bulğan oçraqta moña yaraşlı itep cawap biräçägen belderde.
