İran häm Awrupa diplomatları Tährannıñ atom-töş programması mäs’äläsendä kirtälärne uzu öçen yaña iniśiativanı başlatunı niyätläp comğa könne İstanbulda oçraşa.

Angliyä, Franśiyä häm Germaniyädän torğan E3 illäreneñ wäkilläre İrannıñ iyün ayında İzrail belän yäşägän häm AQŞ bombalaw oçqıçları atom-töş qorılmaların utqa totqan 12 könlek suğıştan soñ täwge tapqır İran konsullıq binasında küreşä.

Söyläşülärneñ sizgerlege arqasında isemen äytergä telämägän Awrupalı ber diplomat sankśiyälärneñ avtomatik bularaq kire qaytuın täêmin itkän "snapback" mexanizmınıñ "östäldä buluın” äytte.

Şul uq diplomat: "İrannıñ ışandırırlıq diplomatik angajement kürsätüe, Xalıqara atom ênergiyäse agentlığı (UAEA) belän tulı xezmättäşlekkä qaytuı häm yuğarı külämdä bayıtılğan uran zapasına qağılışlı borçılularnı beterü şartı belän “snapback”nıñ kiçekterelüe täqdim itelde”, - dip äytte.

Awrupa liderları İrannıñ atom-töş programmasınıñ çikländerelüendä alğa kiteş täêmin itelmägän oçraqta avgust axırına qädär sankśiyälärneñ qabat kerteläçägen kisätte.

Şul uq waqıtta Tähran citäkçelege İlbaşı Donald Trampnıñ berençe çorında 2015nçe yılğı kileşüennän çigengän AQŞnıñ söyläşülärdäge rolenä qağılışlı ışanıçın yañadan torğızuınıñ zarurlığın belderde.

Tışqı êşlär ministrı urınbasarı Qazım Garibabadi İrannıñ quşıluınıñ "İrannıñ ışanıçın yañadan qazanuı belän bergä berniçä töp nigezgä” bäyle buluın, çönki "İrannıñ AQŞqa hiç ışanmawın” äytte.

Garibabadi atnakiçen sośial media aşa urtaqlaşqan yazmasında monnan tış söyläşülärneñ "xärbi xäräkät kebek yäşeren kön tärtibe öçen platforma bularaq qullanılmawı” zarurlığın belderde.

İran räsmiye uran bayıtu xoquqına “legitim ixtıyacları nigezendä" xörmät kürsätelüen häm çikläwlärneñ beterelüen soradı.

AQŞ häm İzrailneñ İranğa qarşı höcümnäre

İran çikläwlär qabat kertelgän oçraqta atom-töş qoralın qamilläştermäw yöklämäsen alğan Atom-töş qoralların cäyeldermäw kileşüennän çığu belän yış-yış yanıy.

Söyläşülär kiñäşçe däräcäsendä uza häm İran Tışqı êşlär ministrı urınbasarı Mäcit Tahtrevançine wäkil bularaq cibärä.

Oxşaş ber cıyılış may ayında İstanbulda ütkärelgän ide.

Angliyä, Franśiyä häm Germaniyä 2015nçe yılğı kileşüne AQŞ, Rusiyä häm Qıtay belän bergä qul quyğan illär arasında ide. AQŞnıñ 2018nçe yılda kileşüdän çigenüendä ul çaqtağı İlbaşı Trampnıñ "kileşüneñ citärle qırıs bulmawı”n alğa sörüe täêsirle bulğan ide. Original kileşügä kürä, Rusiyä dä, Qıtay da, yañadan kerteläçäk sankśiyälärne veto itä almıy.

Amerikan B-52 bombalaw oçqıçları öç atom-töş qorılmasın bombalağan İzrail häm AQŞ höcümnärennän soñ İran tışqı êşlär ministrı Abbas Arakçi, E3 illären ikeyözlelektä gäyepläp: "İzrail höcümnären xuplap, yöklämälären ütämädelär”, - dip äytte.

İran İzrailgä raketa höcümnäre belän häm Qatardağı AQŞ bazasın bombalaw belän cawap birgän tartqalaşu şartlarında alğa kiteş yulında bilgesezlek saqlana.

Awrupa räsmiläre artıq tartqalaşulardan saqlanırğa teläwlären häm söyläşülär yulı belän çişeleşkä açıq buluların belderü belän bergä waqıtnıñ azayuın kisätä.

İran Atom ênergiyäse oyışması süzçese atnakiçen yasağan belderüendä İzrail häm AQŞnıñ soñğı höcümnärennän soñ ilneñ atom-töş industriyäseneñ “yañadan üseş alaçağın” belderde.