Macetuwar mutane sakamakon cutar zazzabin cizon sauro na iya karuwa a wannan shekarar saboda yanke tallafin kasashen waje, in ji shugaban Global Fund, wata kungiya mai zaman kanta da ke Geneva wadda ke yaki da manyan cututtuka masu yaduwa, a ranar Laraba.
Akwai yiyuwar mace-mace sakamakon zazzabin cizon sauro ya ƙaru a wannan shekara sakamakon raguwar tallafin da ake samu daga kasashen waje, kamar yadda shugaban Asusun Tallafi na Duniya, wato Global Fund, wata gidauniya mai zaman kanta da ke birnin Geneva da ke yaki da manyan cututtuka, ya yi gargadi a ranar Laraba.
Rikici ya mamaye bangaren tallafin duniya tun bayan shawarar Donald Trump na rage kudaden tallafi lokacin da ya koma matsayin Shugaban Amurka a watan Janairu.
Duk da cewa wasu kasashe da dama sun rage kasafin kudin tallafinsu na ci gaba, yanke kudade daga Amurka, wacce ke da tarihin kasancewar babbar mai bayar da tallafi a duniya, ya fi shafar bangaren.
"A kan zazzabin cizon sauro, akwai tasiri mai yawa" a kan kudaden da ake amfani da su wajen yaƙi da yaduwar cutar, in ji Peter Sands, daraktan asusun Global Fund mai yaƙi da cutar AIDS, Tarin fuka da Maleriya, a hirarsa da manema labarai.
"Tun da farko akwai gibin kudade a dukkan wadannan abubuwa. Wannan gibin kudade ya kara tsananta," ya kara da cewa.
Mace-macen yara na ƙaruwa
Nahiyar Afirka ce ke daukar nauyin mafi yawan wannan matsala. Ci gaba a yaƙi da cutar ya tsaya cak a 'yan shekarun nan, galibi saboda sauyin yanayi, ƙaruwar rikice-rikice, bijire wa maganin maleriya da kuma karancin kudade.
Zazzabin cizon sauro, wanda wasu nau'ikan sauro ke yadawa, yana haifar da kimanin mutuwar mutane 600,000 a kowace shekara, inda mata masu juna biyu da yara 'yan kasa da shekaru biyar ke kasancewa mafi yawan wadanda abin ya shafa.
Babu alkaluman shekarar 2025 tukuna, amma Sands ya ce yana tsammanin "karuwar yawan yaran da za su mutu sakamakon zazzabin cizon sauro a wannan shekarar, sakamakon rage kudaden tallafi."
A cewar Sands, wani bincike daga shirin Roll Back Malaria ya nuna cewa za a iya samun karin mutuwar mutane sama da 100,000 a wannan shekarar. Ya kuma nuna damuwa kan tasirin da hakan zai iya yi a dogon lokaci kan bincike.
Global Fund, wanda ke tara kudade a cikin zagaye na shekaru uku na "Replenishment", na fatan samun dala biliyan 18 kafin karshen watan Nuwamba don wa'adin gaba.
Wannan na iya ceton rayuka har miliyan 23 tsakanin shekarar 2027 zuwa 2029, a cewar wata sanarwa daga Global Fund.