Zaidi ya watu bilioni 1 wana matatizo ya afya ya akili, kwa mujibu wa data mpya iliyotolewa na Shirika la Afya Duniani (WHO), huku hali kama vile wasiwasi na mfadhaiko zikiathiri watu na uchumi pakubwa.
“Ingawa nchi nyingi zimeimarisha sera na mipango yao ya afya ya akili, uwekezaji mkubwa na hatua zinahitajika ulimwenguni ili kuongeza huduma za kulinda na kukuza afya ya akili kwa watu,” WHO imesema katika taarifa yake.
Wataalamu wa afya wanasema hali ya afya ya akili kama vile wasiwasi na mfadhaiko zimeenea sana katika nchi na jumuiya zote, na kuathiri watu wa rika zote na viwango vya mapato.
Wanawakilisha sababu kubwa ya pili ya ulemavu wa muda mrefu, na kuchangia kupoteza maisha ya afya.
“Athari za kiuchumi za matatizo ya afya ya akili ni ya kushangaza. Ingawa gharama za huduma za afya ni kubwa, gharama zisizo za moja kwa moja - haswa katika upotezaji wa tija - ni kubwa zaidi. Unyogovu na wasiwasi pekee hugharimu uchumi wa dunia wastani wa dola za Marekani trilioni 1 kila mwaka,” WHO imeongeza.
Zinaongeza gharama za utunzaji wa afya kwa watu na familia zilizoathiriwa huku zikisababisha hasara kubwa za kiuchumi katika ngazi ya kimataifa.
WHO imefanya tafiti zilizonukuliwa kwenye ripoti mbili: Afya ya akili Duniani leo na Atlasi ya Afya ya Akili 2024 - zikiangazia baadhi ya maeneo ya maendeleo huku ikibaini mapungufu makubwa katika kushughulikia hali ya afya ya akili kote ulimwenguni.
Imesema ripoti hizo zinatumika kama nyenzo muhimu za kufahamisha mikakati ya kitaifa na kuanzisha majadiliano kimataifa kabla ya Mkutano wa Ngazi ya Juu wa Umoja wa Mataifa wa 2025 kuhusu magonjwa yasiyoambukiza na uimarishaji wa afya ya akili na ustawi, unaofanyika jijini New York mnamo 25 Septemba 2025.
"Kufanya mabadiliko katika huduma za afya ya akili ni mojawapo ya changamoto kubwa zaidi za afya ya umma," alisema Dkt. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Mkurugenzi Mkuu wa WHO.
"Kuwekeza katika afya ya akili kunamaanisha kuwekeza kwa watu, jamii, na uchumi - uwekezaji ambao hakuna nchi inayoweza kuupuuza. Kila serikali na kila kiongozi ana jukumu la kuchukua hatua haraka na kuhakikisha kuwa huduma ya afya ya akili inachukuliwa sio kama fursa, lakini kama haki ya msingi kwa wote."
Ripoti hiyo inaonyesha kwamba ingawa kuwepo kwa matatizo ya afya ya akili kunaweza kutofautiana , wanawake wanaathiriwa zaidi.
“Wasiwasi na shida za mfadhaiko ndio aina za kawaida za shida za afya ya akili kati ya wanaume na wanawake. Kujiua bado ni matokeo mabaya, na kudai wastani wa maisha 727,000 katika 2021 pekee.” WHO imesema.
Hii ni sababu kuu ya vifo miongoni mwa vijana katika nchi zote na mazingira ya kijamii na kiuchumi.
Licha ya juhudi za kimataifa, maendeleo katika kupunguza vifo vya watu wanaojiua ni ya chini sana kufikia Lengo la Maendeleo Endelevu la Umoja wa Mataifa (SDG) la kupunguza theluthi moja ya viwango vya watu wanaojiua ifikapo mwaka 2030.
