Uganda imezindua mgodi wake wa kwanza mkubwa wa dhahabu, mradi wa dola milioni 250 unaomilikiwa na kampuni ya Kichina katika eneo la mashariki mwa nchi hiyo, ambao pia utasafisha dhahabu hadi kufikia usafi wa asilimia 99.9, kulingana na taarifa kutoka ofisi ya rais.
Nchi hiyo ya Afrika Mashariki isiyo na bandari, ambayo ina rasilimali mbalimbali kama shaba, cobalt, na chuma, inalenga kupanua sekta yake ya madini na kujitokeza kama mzalishaji na muuzaji mkubwa wa dhahabu.
Mwaka jana, Uganda ilipata dola bilioni 3.4 kutokana na mauzo ya nje ya dhahabu, kulingana na data ya benki kuu, ambayo ni takriban asilimia 37 ya mapato yote ya mauzo ya nje ya nchi hiyo. Takwimu hiyo inajumuisha pia dhahabu inayorejeshwa nje ya nchi baada ya kuingizwa nchini humo, huku karibu uzalishaji wote wa ndani ukitoka kwa wachimbaji wadogo wa kienyeji.
Ingawa mapato ya mauzo ya nje ya dhahabu yameongezeka katika miaka ya hivi karibuni, Uganda bado iko nyuma sana ikilinganishwa na Ghana, mzalishaji mkubwa zaidi wa dhahabu barani Afrika, ambayo ilipata dola bilioni 11.6 kutoka kwa mauzo ya dhahabu mwaka jana.
Rais atoa wito wa kuongeza thamani zaidi
"Ili kuamsha sekta ya madini, lazima tuongeze thamani kamili kwa madini yote kama dhahabu, lithiamu, bati na mengine," alisema Rais Yoweri Museveni katika taarifa iliyotolewa mwishoni mwa Jumamosi.
Mradi wa Uchimbaji Dhahabu wa Wagagai, unaomilikiwa na Wagagai Mining (U) Limited na unaochukua eneo la zaidi ya kilomita za mraba tisa katika wilaya ya Busia, ulizinduliwa rasmi na Museveni Jumamosi.
Kiwanda hicho, ambacho tayari kimeanza kazi, kinatarajiwa kuchakata tani 5,000 za mawe ya dhahabu kwa siku na kuzalisha takriban tani 1.2 za dhahabu safi kwa mwaka, kulingana na taarifa hiyo. Hii inalinganishwa na uzalishaji wa ndani wa Uganda wa tani 0.0042 tu mwaka 2023.
Uganda itatumia mapato yanayotokana na mauzo ya nje ya dhahabu kuendeleza miradi kama vile vituo vya umeme na reli ya nchi hiyo, alisema Museveni.
Uganda, ambayo haina bandari, kwa sasa inajenga reli ya kiwango cha kimataifa yenye thamani ya euro bilioni 2.7 ($3.16 bilioni) ili kupunguza gharama za kusafirisha bidhaa zake za nje na za ndani kupitia nchi jirani ya Kenya.
