Kuongezeka kwa ghasia za hivi majuzi na kuongezeka kwa mivutano ya kisiasa nchini Sudan Kusini kunaweka mchakato dhaifu wa amani hatarini, Umoja wa Mataifa umeonya.
Haya yanajiri siku moja baada ya helikopta ya Umoja wa Mataifa iliyokuwa ikijaribu kuwaondoa wanajeshi kutoka mji wa kaskazini wa Nasir kudunguliwa na kuua mfanyakazi mmoja na wanajeshi kadhaa.
Shambulio hilo lilizidisha hali tete katika eneo hilo. Barney Afako, mjumbe wa Tume ya Umoja wa Mataifa ya Haki za Kibinadamu, aliunga mkono wasiwasi, akielezea mazingira kama kurejea kwa "mapambano ya hovyo ya madaraka ambayo yameharibu nchi siku za nyuma."
Afako alisisitiza kwamba Wasudan Kusini "wanastahili kupumzika na amani, sio mzunguko mwingine wa vita."
Maafisa wakamatwa
Katika wiki za hivi karibuni, watu kadhaa muhimu wamekamatwa na serikali ya Salva Kiir. Waliokamatwa ni pamoja na maafisa watiifu kwa Makamu wa Rais Riek Machar, wakitilia shaka mustakabali wa makubaliano ya amani ya 2018 ambayo yalimaliza vita vya kikatili vya wenyewe kwa wenyewe.
"Tunashuhudia mdororo wa kutisha ambao unaweza kufuta miaka mingi ya mafanikio yaliyopatikana kwa bidii," Yasmin Sooka, mwenyekiti wa Tume ya Umoja wa Mataifa ya Haki za Kibinadamu nchini Sudan Kusini, alisema katika taarifa yake Jumamosi.
Aliwataka viongozi "kuzingatia kwa haraka upya mchakato wa amani, kuzingatia haki za binadamu za raia wa Sudan Kusini, na kuhakikisha kuwa kuna mpito mzuri kuelekea demokrasia."
Mvutano ulizuka mapema mwezi huu wakati vikosi vya usalama vinavyomtii Rais Salva Kiir vilipowakamata mawaziri wawili na maafisa kadhaa wakuu wa kijeshi wanaohusishwa na Machar.
Zingatia amani
Ilikuja huku kukiwa na mapigano makali kati ya vikosi vya taifa na wanamgambo wa White Army, kundi ambalo wengi wao wanatoka katika kabila la Nuer la Machar, katika mji wa kaskazini wa Nasir.
Ghasia hizo zimezua hofu kwamba makubaliano ya kugawana madaraka, ambayo yalipaswa kuunganisha pande zinazozozana nchini humo chini ya serikali moja, yanasambaratika.
"Badala ya kuchochea mgawanyiko na migogoro, viongozi lazima wazingatie upya kwa haraka mchakato wa amani," Sooka alihimiza.
Kukamatwa kwa watu hao kulitokana na madai ya ushirikiano kati ya kundi la Machar na wanamgambo wa White Army, ambao wanatuhumiwa kushambulia ngome ya kijeshi Jumanne karibu na Nasir.
Kusalimishwa silaha na uchaguzi
Chama cha Machar, hata hivyo, kimekanusha madai hayo. Waziri wa habari Michael Makuei amesema watu hao walikamatwa kutokana na migongano ya kisheria na sheria.
Sudan Kusini, ambayo ilikuwa taifa changa zaidi duniani mwaka 2011, ilitumbukia katika vita vya wenyewe kwa wenyewe ifikapo 2013.
Ingawa makubaliano ya amani mwaka 2018 yalileta kusitishwa kwa uhasama, utekelezaji wa mageuzi muhimu, ikiwa ni pamoja na kupokonya silaha kwa makundi yenye silaha na maandalizi ya uchaguzi, umekwama.
