Kufikia mwaka 2016, miaka mitano tangu kuanza kwa vita vya wenyewe kwa wenyewe nchini Syria, mzozo huo ulikuwa umebadilika na kuwa mseto mgumu wa uingiliaji wa mataifa ya kigeni na makundi yasiyo ya kiserikali yanayoshindana.

Utawala wa Assad, uliodhoofishwa na miaka ya mapambano, uliendelea kuwepo kwa msaada wa nje lakini bado ulikuwa umejikita katika maeneo ya Magharibi. Daesh ilitawala Raqqa na Bonde la Mto Euphrates.

Wakati huo huo, PYD/YPG, inayotawaliwa na kundi la PKK na kuungwa mkono na nchi za Magharibi, ilikuwa ikipanua ushawishi wake kaskazini mwa Syria kwa kasi.

Mgawanyiko huu wa kisiasa na kijiografia wa Syria ulikuwa na athari za moja kwa moja kwa Türkiye. Kufikia majira ya kiangazi ya mwaka 2016, Ankara ilikuwa katikati ya hali inayozorota kwa kasi katika ukanda wa kanda.

Mamlaka ya serikali ilipoporomoka kando ya mpaka wake wa kusini na makundi yasiyo ya kiserikali pamoja na vikundi vya kigaidi kujikita katika ombwe lililojitokeza, tishio kwa usalama wa kitaifa wa Türkiye lilionekana wazi.

Kutoka mtazamo wa Ankara, mseto huu wa mamlaka za de facto haukuwa uwiano mpya, bali ulikuwa ni kuibuka kwa mzunguko wa kimkakati wa kuzingirwa.

Kando ya mpaka wake wa kusini, Daesh ilikuwa ikilenga miji na raia wa Türkiye kwa mashambulizi ya kujitoa mhanga na mashambulizi ya roketi.

Kaskazini mwa Aleppo, PYD/YPG ilikuwa ikijaribu kuanzisha ukanda wa ugaidi unaoendelea, jambo ambalo lilitishia utulivu wa kanda.

Hakuna mwanachama mwingine wa NATO aliyekabiliwa na mazingira ya tishio ya haraka, yenye vipengele vingi, na ya karibu kijiografia kama Türkiye.

Katika juhudi za kuzuia hali kuzorota zaidi, Ankara ilipendekeza mara kwa mara kuanzishwa kwa eneo salama kaskazini mwa Syria.

Mapendekezo ya mara kwa mara ya Türkiye yaliyowasilishwa kwa mashirika ya kimataifa na wahusika wakuu wa mzozo kama njia ya kulinda mipaka yake na kuwahifadhi raia waliokimbia makazi hayakupata msaada wa maana.

Ikikabiliwa na vitisho vinavyofuatana na kukosekana kwa mwitikio wa pamoja wa kuaminika, Ankara iliamua kuwa operesheni ya kijeshi ya moja kwa moja ndiyo njia pekee ya kulinda usalama wake wa kitaifa.

Mnamo Agosti 24, 2016, Türkiye ilizindua Operesheni Ngao ya Euphrates, ikitumia Kifungu cha 51 cha Mkataba wa Umoja wa Mataifa, ambacho kinathibitisha haki ya asili ya kujilinda.

Operesheni hiyo ilikuwa na malengo mawili ya haraka: kuondoa Daesh kutoka sehemu muhimu ya ukanda wa mpakani, na kuzuia juhudi za PYD/YPG za kuimarisha udhibiti kaskazini mwa Syria.

Mafanikio ya kimkakati

Katika hali ya kimkakati, matokeo ya Operesheni Ngao ya Euphrates yalikuwa dhahiri na ya haraka.

Katika kipindi cha miezi saba, vikosi vya Türkiye vilihakikisha usalama wa zaidi ya kilomita za mraba 2,000 za eneo kaskazini mwa Syria, vikakomboa miji na vijiji 243, na kuwadhibiti au kuwakamata zaidi ya wanachama 3,000 wa Daesh.

Zaidi ya malengo 20,000 ya Daesh yalilengwa, na hatimaye mji wa al-Bab wenye thamani ya kimkakati ukakamatwa mnamo Februari 24, 2017. Hii ilifanya Türkiye kuwa mwanachama pekee wa NATO kuzindua operesheni ya ardhini na kupambana moja kwa moja na Daesh.

Hata hivyo, umuhimu wa kweli wa operesheni hiyo ulikuwa zaidi ya uwanja wa vita.

Operehseni ya Euphrates ilikuwa hatua muhimu, iliyoanzishwa wakati wa shinikizo kubwa la ndani na nje kwa serikali ya Uturuki.

Baada ya jaribio la mapinduzi la Julai 15 na kukabiliwa na vitisho vya wakati mmoja kutoka kwa FETO, Daesh, na mashirika ya kigaidi ya PYD/YPG, operesheni hiyo ikawa jibu la kimkakati lililohitajika.

Operesheni hiyo ilianzisha mwanzo wa mbinu mpya ya Uturuki ya sera ya kikanda, ikiweka msingi wa mafanikio ya kijeshi na kuimarisha uwezo wa nchi wa kuzuia vitisho.

Kwanza kabisa, Euphrates Shield iliweka msingi wa fundisho la kijeshi la Uturuki la "ulinzi wa mbele." Katika miaka iliyofuata, mbinu hii ilikomaa na kuwa muundo ulioundwa, unaozingatia shughuli za baadaye za kuvuka mpaka, ikijumuisha Tawi la Olive (2018), Peace Spring (2019), na Spring Shield (2020).

Kama vile operesheni ya Euphrates shield, shughuli hizi zilizofuata zilionyesha mabadiliko ya kimkakati ya Uturuki kuelekea uwezo wa kukadiria nje ya mipaka yake ili kushughulikia vitisho kwenye chanzo chake.

Kimkakati, operesheni hiyo ilibadilisha kwa kiasi kikubwa mwelekeo wa mzozo wa Syria.

Kuwepo kwa wanajeshi wa Uturuki wanaolinda amani kaskazini mwa Syria, kulivuruga matarajio ya serikali ya Assad na PYD/YPG.

Eneo lililolindwa—ingawa ukubwa wa kawaida ukilinganisha na jiografia ya Syria kwa ujumla—liliunda eneo la bafa ambalo lilizuia utawala na uimarishaji wa PYD/YPG.