Kundi lililojitenga kutoka muungano mkuu wa upinzani nchini Somalia limefikia makubaliano ya uchaguzi na Rais Hassan Sheikh Mohamud, hatua ambayo imetoa pigo kubwa kwa harakati za upinzani kwa ujumla, kulingana na ripoti za vyombo vya habari vya ndani.

Kundi hilo, ambalo linajumuisha Waziri Mkuu wa zamani Omar Abdirashid Ali Sharmarke, maspika wa zamani wa bunge Mohamed Mursal na Sharif Hassan Sheikh Adan, pamoja na mwanadiplomasia mkongwe Dahir Mohamud Gelle, lilijitenga na muungano wenye nguvu wa Salvation Forum mwishoni mwa wiki, kulingana na taarifa za Somali Guardian.

Katika taarifa ya pamoja iliyotolewa baada ya duru ya mazungumzo mjini Mogadishu siku ya Jumatatu, pande zote mbili zilikubaliana juu ya mfumo mpya wa uchaguzi ambao unalenga kuleta nchi karibu na mfumo wa kura moja kwa kila mtu mmoja.

Kulingana na makubaliano hayo, wabunge wa shirikisho watachaguliwa kwa kura ya moja kwa moja na baadaye watachagua rais, hatua ambayo ni mabadiliko ya sehemu kutoka kwa mfumo wa jadi wa uchaguzi wa moja kwa moja wa Somalia, ambapo wazee wa koo huchagua wabunge ambao kisha humpigia kura mkuu wa nchi.

Maelezo ya makubaliano:

Bunge la shirikisho litamchagua rais wa nchi mwaka ujao, huku mabunge ya majimbo yakichagua viongozi wao pamoja na manaibu wao.

Imeelezwa kuwa rais atakuwa na mamlaka ya kumteua waziri mkuu, lakini uteuzi huo utahitaji kuidhinishwa na Baraza la Watu, ambalo pia litakuwa na mamlaka ya kupiga kura ya kutokuwa na imani.

Aidha, shirika lolote lenye asilimia 10 ya uungwaji mkono bungeni litatambuliwa kama chama cha kisiasa.

Uchaguzi wa Somalia utafanyika kwa mujibu wa Sheria ya Uchaguzi ya mwaka 2024, kwa kuzingatia masharti yaliyotajwa katika taarifa hii ya pamoja. Makubaliano ya uchaguzi yalisema kuwa "hatua za haraka zilizokubaliwa zitachukuliwa ili kufanya uchaguzi wa mabaraza ya mitaa, majimbo ya shirikisho, na Serikali ya Shirikisho."

Mchakato wa kidemokrasia:

Pia iliwataka wadau wote wa kisiasa nchini Somalia kushirikiana kukamilisha mchakato wa kidemokrasia wa nchi hiyo.

"Pande zote zimejitolea kwa pamoja kuunga mkono usalama wa kitaifa na juhudi zinazoendelea za kukomboa maeneo ambayo bado yako chini ya udhibiti wa Khawaarij," ilisema taarifa hiyo.

Khawaarij ni neno linalotumiwa na serikali ya Somalia kuelezea kundi la kigaidi lenye mafungamano na al-Qaeda, Al-Shabab.

Somalia haijafanya uchaguzi wa moja kwa moja tangu mwaka 1967.

Mfumo wa upigaji kura wa koo:

Uchaguzi wa mwaka 2022 ulitegemea mfumo wa koo wa 4.5 wa Somalia, ambao ulitoa mgao sawa wa viti vya bunge kwa koo nne kuu na nusu mgao kwa makundi ya wachache.

Wazee wa koo walichagua wabunge, ambao walimchagua Rais wa sasa Mohamud mwezi Mei 2022.