Rosja i jej kluczowy sojusznik, Białoruś, rozpoczęły w piątek rano duże wspólne ćwiczenia wojskowe, co postawiło NATO w stan gotowości zaledwie kilka dni po tym, jak Polska oskarżyła Moskwę o eskalację napięć poprzez wysłanie dronów bojowych nad jej przestrzeń powietrzną.
Ćwiczenia “Zapad” odbywają się w czasie, gdy rosyjskie siły prowadzą działania na rozległej linii frontu w Ukrainie i nasilają ataki powietrzne na ukraińskie miasta.
Członkowie wschodniej flanki NATO graniczący z Białorusią — Polska, Litwa i Łotwa — pozostają w stanie wysokiej gotowości w związku z manewrami, które według Białorusi odbędą się w pobliżu miejscowości Borysów, na wschód od stolicy Mińska.
Wszystkie trzy kraje zwiększyły środki bezpieczeństwa przed rozpoczęciem ćwiczeń. Polska zdecydowała się na całkowite zamknięcie granicy z Białorusią na czas ich trwania.
“Wspólne strategiczne manewry armii rosyjskiej i białoruskiej... rozpoczęły się” — poinformowało w oświadczeniu rosyjskie Ministerstwo Obrony.
Premier Donald Tusk ostrzegł przed “krytycznymi dniami” dla kraju.
Powiedział, że Polska jest bliżej “otwartego konfliktu” niż kiedykolwiek od czasów II wojny światowej, po tym jak Polska i jej sojusznicy z NATO wysłali myśliwce, aby zestrzelić rosyjskie drony naruszające jej przestrzeń powietrzną w środę rano.
Moskwa bagatelizuje te obawy.
“To są zaplanowane ćwiczenia, nie są one wymierzone w nikogo” — powiedział w czwartek rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow, odrzucając twierdzenia Polski, że manewry są “agresywnym” pokazem siły.
Jednakże prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski również ostrzegł przed zamiarami Moskwy.
“Znaczenie takich działań Rosji z pewnością nie jest obronne i jest skierowane nie tylko przeciwko Ukrainie” — powiedział w czwartek w Kijowie.
Rosja poinformowała, że w nocy przechwyciła 221 ukraińskich dronów nad swoim terytorium.
Tylko pokaz?
Manewry zazwyczaj odbywają się co cztery lata, tegoroczna edycja Zapad 2025 jest jednak pierwszą w czasie konfliktu na Ukrainie i potrwa do 16 września.
W 2021 roku Moskwa wysłała około 200 000 żołnierzy na podobne ćwiczenia, zaledwie kilka miesięcy przed rozpoczęciem ofensywy na Ukrainę.
Tegoroczny Zapad ma być jednak znacznie mniejszy, ponieważ setki tysięcy rosyjskich żołnierzy są zaangażowane w działania na Ukrainie.
Białoruś zapowiadała w styczniu, że w ćwiczeniach weźmie udział 13 000 żołnierzy, ale w maju poinformowała, że liczba ta zostanie zmniejszona o połowę.
Według Tuska ćwiczenia mają na celu symulację zajęcia korytarza suwalskiego, geograficznej luki rozciągającej się wzdłuż granicy Polski i Litwy, otoczonej przez Białoruś i rosyjską eksklawę Kaliningrad.
Korytarz ten jest uważany za słaby punkt NATO i potencjalnie może stać się pierwszym celem rosyjskiego ataku.
Prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenko odrzucił te obawy, określając je jako “kompletną bzdurę”.
Na początku tego roku media państwowe cytowały ministra obrony Białorusi, który powiedział, że ćwiczenia zostały przeniesione z dala od granic z Polską i Ukrainą, aby “zmniejszyć napięcia”.
Mimo to Polska zamknęła swoje ostatnie czynne przejścia graniczne z Białorusią — co spotkało się z krytyką Moskwy — oraz ograniczyła ruch lotniczy wzdłuż swojej wschodniej granicy.
Litwa i Łotwa również ogłosiły częściowe zamknięcie swojej przestrzeni powietrznej.
Rozmieszczenie przez Rosję taktycznej broni jądrowej na Białorusi nadało ćwiczeniom nowy wymiar.
Mińsk poinformował w sierpniu, że ćwiczenia obejmą rosyjski nowy eksperymentalny pocisk zdolny do przenoszenia głowic jądrowych, nazwany Oresznik, a także szkolenie w zakresie uderzeń nuklearnych.
