Dhowr weriye oo ka mid ah shaqaalaha wakaaladda wararka Reuters ee fadhigeedu yahay UK, ayaa warbixin la daabacay Khamiistii ku sheegay inay jirto u eexasho dhinaca Israa’iil ah oo ka dhex jirta tifaftirayaasha iyo maamulka warbaahinta. Bishii hore, kadib markii Israa’iil ay dishay weriye Falastiini ah oo lagu magacaabo Anas Al Sharif, Reuters ayaa soo saartay cinwaan muran dhaliyay oo ahaa, "Israa’iil waxay dishay weriye ka tirsan Al Jazeera oo ay sheegtay inuu ahaa hoggaamiye ka tirsan Xamaas."

Cinwaankaas muranka dhaliyay ayaa abuuray caro badan oo baraha bulshada ah, sidoo kale wuxuu walaac ku abuuray shaqaalaha Reuters, qaar ka mid ahna waxay si gaar ah u muujiyeen cabasho ku saabsan waxa ay ku tilmaameen u eexasho dhinaca Israa’iil ah oo ka muuqata go'aamada tifaftirka wakaaladda. Al Sharif wuxuu hore uga mid ahaa kooxda Reuters ee ku guuleysatay abaalmarinta Pulitzer sannadkii 2024, sida ay ku warantay Declassified UK.

Reuters, oo lagu aasaasay London sannadkii 1851-dii, isla markaana gaarta in ka badan hal bilyan oo qof maalin kasta, ayaa wajahaysa cadaadis sii kordhaya oo ka imanaya gudaha shirkadda. Shaqaale hadda ka tirsan iyo kuwo hore uga tirsanaa Reuters, oo si qarsoodi ah ula hadlay Declassified UK, ayaa sheegay in dhaqanka tifaftirka wakaaladda uu qariyo dhibaatada Falastiiniyiinta.

Eex weyn

Mid ka mid ah tifaftirayaasha ayaa xilka iska casilay bishii Agoosto 2024, isagoo sheegay in qiyamka shaqsiyadeed aysan waafaqsaneyn habka wakaaladda u wajahdo wararka ku saabsan dagaalka Israa’iil ee Qaza. Tifaftirahaas wuxuu ku lifaaqay warbixin iyo warqad furan oo ku boorinaysa maamulka inay u hoggaansamaan mabaadi'da saxafadeed ee asaasiga ah; hase yeeshee, waaxda isgaarsiinta ee Reuters ayaa beenisay inay helaan warqaddaas.

Si kastaba ha ahaatee, ilo-wareedyo u xaqiijiyay Declassified UK ayaa sheegay in kadib dagaalka Israa’iil ee Qaza, koox ka tirsan saxafiyiinta Reuters ay sameeyeen dib-u-eegis gudaha ah oo ku saabsan ku dhawaad 500 oo warar ah oo ku saabsan Israa’iil iyo Falastiin oo la daabacay muddo shan toddobaad ah. Natiijooyinkooda waxay muujisay eex weyn, iyadoo ilo badan iyo fiiro gaar ah loo siiyay dhinaca Israa’iil iyo khasaaraha ka soo gaaray, inkastoo khasaaraha Falastiiniyiinta Qaza uu aad uga badnaa.

Xilligaas, in ka badan 11,000 oo Falastiiniyiin ah ayaa la dilay, taasoo ku dhow toban jibbaarka tirada dhimashada ee Israa’iil. Ilo ka tirsan Reuters ayaa u sheegay Declassified UK in baaritaan gudaha ah oo dhameystiran, oo isugu jira falanqeyn tiro iyo tayo leh, la sameeyay. Waxay sheegeen: "Toddobaadyo kadib dagaalka Israa’iil ee Qaza, dhowr saxafi oo ka tirsan Reuters ayaa ogaaday in wararka aan ka qornay dagaalka Israa’iil-Qaza aysan lahayn dhexdhexaadnimo."

Warbixintan gudaha Reuters ee saxafiyiinta ayaa sidoo kale dhaleeceysay Reuters inay ka fogaato isticmaalka erayga "Falastiin" iyo inay ku guuldareysato inay tabiso sheegashooyinka khubarada ee ah in Israa’iil ay fulineyso xasuuq, halka Reuters ay si furan uga warbixisay marka ay ka hadlayso ficillada Ruushka ee Ukraine.

Inkasta oo ay jiraan dhaleeceynahan, Reuters ma aysan shaacin inay aqbashay wax ka mid ah talooyinkaas. Isbeddelo kooban ah ayaa la sameeyay bishii Maayo 2024, iyadoo loo ogolaaday weriyeyaasha inay isticmaalaan erayga "xasuuq" iyadoo la raacinayo tixraac, hase yeeshee falanqeyn ayaa muujisay in eraygaas si aad u yar loo adeegsado marka laga hadlayo colaadda.

Erayada maldahan

Erey-bixinno sida "dagaal", "olole", ama "weerar" ayaa inta badan lagu isticmaalaa, waxaana marka xasuuqa la xuso, had iyo jeer lagu daraa diidmada Israa’iil, halka diidmada kooxaha iska caabinta Falastiin aan si isku mid ah loo siin miisaan. Tilmaamaha qaabka gudaha ayaa si weyn ugu tiirsan aragtida Israa’iil, iyadoo laga tagayo macluumaad muhiim ah sida doorka Mareykanka iyo Israa’iil ee fashilinta xabad-joojinta, xaqiiqda gumeysiga deegaameed ee Israa’iil, iyo xaaladaha midab-takoorka ee ka jira Falastiin.

Tilmaamahaas sidoo kale waxay iska indha-tiraan xaqiiqda ah in Qaza ay tahay goobta ugu dhimashada badan saxafiyiinta tan iyo dagaalkii sokeeye ee Mareykanka, sida ay ku warantay Declassified UK. Dhaleeceeyayaasha sida Craig Mokhiber, oo ah qareen hore oo xuquuqda aadanaha u qaabilsanaa Qaramada Midoobay, ayaa ku eedeeyay warbaahinta reer Galbeedka, oo ay ku jirto Reuters, inay si ula kac ah u qarinayaan xasuuqa iyo inay bani’aadamnimada ka qaadaan dhibbanayaasha Falastiiniyiinta si loo ilaaliyo Israa’iil.

Wariye Israa’iil u dhashay oo lagu magacaabo Gideon Levy ayaa dhawaan ka murugooday maqnaanshaha warbixinno geesinimo leh oo laga yaabo inay ka hortagi lahaayeen sii xumeynta xaaladda milatari ee hadda jirta. Afhayeen u hadlay Reuters, si kastaba ha ahaatee, wuxuu difaacay warbixinta wakaaladda isagoo ku tilmaamay inay tahay "mid cadaalad ah oo dhexdhexaad ah."